آیا تا به حال کسی کلاهتان را برداشته است یا نه؟ حتما می‌دانید که کلاهبرداران به شما نمی‌گویند آیا اجازه هست کلاهتان را برداریم یا نه. اگر فکر می‌کنید کلاهبردارها با جادو و جنبل شما را فریب می‌دهند، خب اشتباه می‌کنید. چون آنها نه جادوگرند و نه از مدرسه جادوگری هاگوارتز فارغ التحصیل شده‌اند.
شکارچیان کلاهبردارها می‌گویند، کلاهبردارها همیشه از چند روش مختلف برای شکار کلاه‌های دیگران استفاده می‌کنند. حتما این را هم می‌دانید که این روزها دزدها همه پیشرفته شده‌اند و از روش‌های مدرن و امروزی برای کلاهبرداری استفاده می‌کنند که به آن کلاهبرداری اینترنتی می‌گویند.
اما خب هر کسی روش خاص خودش را دارد و روش‌های زیادی وجود دارد که می‌توانند با آن کلاه سرتان گذاشته یا آن را بردارند.
خلاقیت‌های سارقان برای کلاهبرداری
حتما این را شنیده‌اید که معمولا خلافکاران جز قشر باهوش جامعه هستند، پس توقع نداشته باشید وقتی همه جامعه مدرن شده‌اند، آنها از روش‌های قدیمی برای کار خود استفاده کنند.
آنها در شبکه‌های مجازی، وب سایت‌ها، فروشگاه‌های اینترنتی و باشگاه‌ها در کمین نشسته‌اند تا طعمه‌هایشان را سر فرصت تور کنند.
هر چند روش‌های زیادی وجود دارد که ممکن است به عنوان طعمه استفاده شود و در جلسات مشاوره حقوقی به صورت تلفنی هم مطرح می‌شود ولی بیشترین روش‌های کلاهبرداری اینترنتی این موارد هستند:
- فیشینگ
دیده‌اید در دنیای واقعی کلاهبردارها خودشان را به جای افراد دیگر جا می‌زنند، فیشینگ هم تقریبا همچین چیزی است، با این تفاوت که این بار یک صفحه اینترنتی جعلی ساخته به جای درگاه پرداخت اینترنتی جا می‌زنند.
درگاه پرداخت اینترنتی هم همان صفحاتی است که موقع خرید مجازی، پول پرداخت می‌کنید. با این روش کلاهبردارها همه اطلاعاتتان را کپی می‌کنند.
- مغازه‌های تقلبی
اگر جز آن افرادی هستید که عاشق خرید کردن با قیمت‌های پایین هستید، تبریک می‌گویم شما بهترین مورد برای کلاهبرداری‌های فروشگاه‌های تقلبی هستید.
تازه در این مورد دو بار هم جیب‌تان را ممکن است خالی کنند. اول پول کالا که احتمالا خیلی پایین‌تر از نرخ بازار هست را برایشان واریز می‌کیند، بعد اطلاعات کارت بانکیتان هم هک می‌شود.
احتمالا خیلی از فروشگاه‌های تقلبی، صفحه پرداخت‌شان هم فیشینگ است.
- اسکیمر
اسکیمرها را می‌توان اوج خلاقیت در کلاهبرداری دانست که کسی نمی‌داند اولین بار چه کسی ایده‌اش را مطرح کرد.
در این روش کلاهبرداران یک تکه اضافی در دستگاه کارتخوان یا عابر بانک جایگذاری می‌کنند تا همه اطلاعات کارت بانکی از جمله رمز را کپی کنند.
بعد یک کارت جعلی ساخته و حساب را خالی می‌کنند. البته این روش بیشتر با دستگاه‌های کارتخوان انجام می‌شود و روش‌هایی هم برای تشخیصش وجود دارد که اگر دوست داشته باشید می‌توانید آنها را یاد بگیرد تا سرتان کلاه نرود.
- سایت‌های قمار و شرط‌بندی
کلا کلاهبردارها روی افرادی که دوست دارن یک شبه پولدار شوند به اصطلاح راه صد ساله را در یک شب طی کنند، حساب ویژه‌ای باز کرده‌اند. نمونه‌اش همین سایت‌های قمار و شرط بندی است که مثل ریگ توی بیابان همه جا وجود دارد.
حتی گاهی برای جلب اعتماد آنها در اول کار سودهای کمی هم به کاربرها می‌دهند تا مشتاق شوند همه چیزشان را بفروشند و بروند سراغ آنها. گاهی هم از افراد معتبر و مشهور برای تبلیغات استفاده می‌کنند.
بعد که حسابی خیال طرفشان را راحت کردند، نوبت بازی می‌رسد، بازی که مطمئنا شما برنده نهایی‌اش نخواهید بود. آدم‌های زیادی هستند که از این طریق همه چیزشان را از دست داده‌اند.
- فروش حساب کاربری بازی‌های آنلاین
وقتی می‌گویند هر فردی مخصوصا مردها یک پسربچه در درون خود دارد که دوست دارد تا آخر عمرش بازی کند، شاید مسخره به نظر بیاید.
اما بازی‌های آنلاین بهترین دلیلی است که می‌توان این حرف را ثابت کرد. این بازی‌ها طرفدارهای زیادی بین قشر بزرگسال جامعه دارد و بعضی‌های آنها نیز قابلیت درآمد زایی را دارند.
اما خب کلاهبردارها هم مثل شما باهوشند و مطمئنا عاشق بازی‌های آنلاین هم هستند. به همین خاطر فروش حساب‌های کاربری جعلی برای بازی‌های اینترنتی یکی از مهم‌ترین روش‌هایی است که آنها استفاده می‌کنند.
چه هزینه‌های گزافی که برخی به خاطر این اکانت‌های جعلی پرداخت نکرده‌اند. بعد هم که کلاهبردار حسابش را پاک کرده و حالا باید پیدا کنید پرتقال فروش را که بعید می‌دانم چندان موفق باشید.
- کلاهبرداری با رژیم غذایی
حتما فکر می‌کنید همچین چیزی غیر ممکن است، اما نیست. وقتی در دنیای مدرن امروزی هر جا را نگاه می‌کنی تبلیغ اندام مناسب و ورزشکاری است، خب طبیعی است که راه‌های کلاهبرداری هم وجود دارد.
اصولا کلاهبردارها هر جایی می‌روند که مردم حاضرند برایش پول زیادی خرج کنند.
قدیمی‌ها وقتی میخواستند لاغر شوند، فوقش یکی از وعده‌های غذایی را حذف می‌کردند. اما امروزی‌ها چندین عنوان رژیم غذایی دارند که هر کدام مناسب یکی است. احتمالا تبلیغات رژیم‌های مختلف را دیده‌اید که برنامه غذایی می‌دهند و غیره.
احتمال اینکه خیلی از این آدم‌ها کلاهبردار باشند وجود دارند. البته نه اینکه رژیم غذایی اشتباهی را تبلیغ می‌کنند، آنها در واقع از این روش برای طعمه استفاده می‌کنند.
وقتی می‌خواهید در این سایت‌ها خرید اینترنتی انجام دهید، تمام اطلاعات بانکیتان به سرقت می‌رود. سورپرایز، صفحه پرداخت جعلی است.
پس موقع خریدن رژیم‌های غذایی، کلاهتان را دو دستی بچسبید که از هول حلیم خدای نکرده توی دیگ کلاهبردارها نیفتید.
- برنده خوشبخت کی بودید؟
برنده‌های خوشبختی که در واقع خوشبخت نبودند. شگرد ویژه کلاهبرداران مخصوص آن‌هایی که دوست دارند همیشه برنده باشند و جایزه بگیرند. احتمالا درصد زیادی از مردم به همین شکل تمام هست و نیستشان را باخته‌اند.
اگر شما هم جز همین برنده‌های خوشبخت بوده‌اید به هیچ عنوان باور نکنید و اطلاعات کارت بانکی خود را ندهید. روی لینک‌هایی که برایتان می‌فرستند هم کلیک نکنید. احتمالا آنها ویروس‌هایی هستند که اجازه هک گوشیتان را به آنها می‌دهد.
- مابقی روش‌های کلاهبرداری اینترنتی
روش‌های کلاهبرداری اینترنتی بسیار زیاد است و هر روز هم ممکن است روش‌های جدیدی به آن اضافه شود، بد نیست بدانید احتمالا کلاهبرداری از طریق زیر هم وجود دارد:
- استفاده از رمز دوم پویا
- سرقت اطلاعات با ایمیل یا پیامک جعلی
- سرقت اطلاعات با استفاده از ویروس‌ها و آگهی‌های تبلیغاتی
- استفاده از رسید جعلی بانک
به سراغ پلیس فتا برویم یا نرویم؟
همان‌طور که وقتی در خیابان کسی کیفتان را می‌زند به اولین کلانتری می‌روید و شکایت می‌کنید. وقتی کلاهبرداران اینترنتی سراغتان می‌آیند هم حتما اولین فکری که به ذهنتان می‌رسد این است که سراغ پلیس فتا بروید.
خب این کار به خودی خود بد نیست. هر چه نباشد پلیس فتا، پلیس فضای مجازی هست که حواسش به همه چی هم هست. ولی وقتی پای پول قلمبه در کار باشد، اوضاع کمی فرق می‌کند.
خب اول بگویید که چقدر پولتان را برده‌اند تا بگوییم باید اول به کجا بروید برای شکایت.
اگر در حین گشت و گذار در شبکه‌ای مجازی متوجه شدید فرد یا افرادی اقدام به کلاهبرداری اینترنتی می‌کنند، صفحه جعلی می‌سازند یا مدام پیامک‌های جعلی برایتان می‌فرستند، حتما به سایت پلیس فتا بروید.
در گزینه شکایت‌های مردمی این موضوع را با آنها در میان بگذارید. تا بتوانند صحت و درستی آن را دریابند و اگر لازم شد، بساطشان را جمع کنند.
اما اگر فهمیدید این کلاهبردارها تمام حسابتان را خالی کرده‌اند، سریع نروید سراغ پلیس فتا و بعد بی‌خیالش شوید تا پلیس بیایید پول‌هایتان را دو دستی تقدیم‌تان کند.
اگر پولتان را می‌خواهید و قصد دارید که یک درس حسابی به کلاهبردارها بدهید و بفرستیدشان آب خنک بخورند، پس حتما یک شکایت رسمی کنید.
برای شکایت رسمی باید به دادسرای جرائم رایانه‌ای مراجعه کنید. برای این کار یک شکایت رسمی در سامانه ثنا ثبت کنید.
فراموش نکنید قبلش باید کد ثنا داشته باشید. بعد سامانه خودش با توجه به موضوع شکایت، پرونده را برای دادسرا ارسال می‌کند.
دادسرا هم وقتی پرونده را بررسی کند، از پلیس فتا می‌خواهد که درباره متهم و روش‌های او و مکانش تحقیقات کاملی را انجام بدهد و اگر او را پیدا کرد که چه بهتر، متهم را همراه با مدارک به دادسرا می‌فرستد.
بنابراین وقتی با کلاهبردارهای حرفه‌ای روبه‌رو می‌شوید، همان اول کار سراغ پلیس فتا برای شکایت نروید، بعد دادسرا خودش از فتا می‌خواهد به حل پرونده کمک کند.
پس فراموش نکنید:
اول مطمئن شوید که واقعا با کلاهبرداری روبه‌رو هستید و دوستانتان قصد سربه‌سر گذاشتن‌تان را نداشته‌اند. برای این کار هم می‌توانید بروید سراغ تراکنش‌های بانکی. یا اینکه از بانک بخواهید تراکنش‌ها را در اختیارتان قرار دهد.
بعد که متوجه شدید واقعا حسابتان خالی شده احتمالا خیلی عصبانی و ناراحت می‌شوید، ولی سعی کنید به اعصابتان مسلط شده و به یکی از شعب دفاتر خدمات قضائی الکترونیک بروید.
البته اگر خواستید می‌توانید همانجا با گوشی خود وارد سایت عدل ایران شده و شکایت کنید.
حتما همه مدارک را پیش خودتان نگه دارید. مثل پرینت حساب بانکی، فیش پرداختی، آخرین گردش حساب مالی. اگر از فروشگاه‌های تقلبی اینترنتی خرید کرده‌اید، حتما فیش واریزی را پیش خودتان نگه دارید که لازمتان می‌شود.
بعد پرونده به دادسرای جرائم رایانه‌ای فرستاده می‌شود. اگر مبلغ برداشتی خیلی زیاد بود، می‌توانید وکیل بگیرد تا کارهای پیگیری پرونده را انجام دهد.
در این مرحله است که پرونده برای تحقیقات به پلیس فتا فرستاده می‌شود. اگر اطلاعاتی دارید که می‌دانید به پیدا کردن متهم کمک می‌کند، پس حتما پلیس فتا را در جریان بگذارید. سعی نکنید با پلیس بازی کار را پیچیده کنید.
بعد که تحقیقات تمام شد، اگر خوش شانس باشید و پلیس توانسته باشد متهم را پیدا کند، دادسرا متهم و مدارک را با هم به دادگاه می‌فرستد. به شما هم خبر داده می‌شود تا در دادگاه حاضر شده و مدارک‌تان را ارائه دهید.
اما اگر کلاهبردارها زرنگ‌تر از این حرف‌ها باشند و گیر پلیس نیفتند، پرونده با تحقیقات به دادگاه می‌رود.
البته قاضی بهرحال حکمش را صادر می‌کند. اگر رای دادگاه منجر به مجازات متهم باشد، شما می‌توانید هر وقت سرنخی از او پیدا کردید، اجرای حکم را از دادگاه بخواهید و نیازی نیست دوباره به دادسرا و دادگاه مراجعه کنید.
راهکار قانون برای کلاهبردارهای اینترنتی
خب مسلما که قانون به همین راحتی‌ها دست از مجرمان اینترنتی برنمی‌دارد. خیلی‌ها فکر می‌کنند فضای مجازی هرکی به هرکی است و هر طور دلشان بخواهد می‌تازند. اما زهی خیال باطل.
بالاخره پلیس فتا هم ترفندهای خودش را برای دستگیری و به دام انداختن این افراد دارد. بعد تازه نوبت به آش پزان قانون می‌رسد که به قول معروف یک وجب روغن رویش دارد.
به محض اینکه اینترنت وارد جامعه شد و استفاده از آن هم فراگیر شد، قانون جرائم رایانه‌های هم تصویب شد تا دزدها فکر نکنند خیلی زرنگند. قانون سایه به سایه آنها می‌رود و بالاخره دیر یا زود گیر می‌افتند.
در ماده ۱۳ قانون جرائم رایانه‌ای گفته شده برای کلاهبرداران اینترنتی مجازات حبس از ۱ تا ۵ سال با جریمه نقدی که می‌تواند از ۲۰ میلیون ریال تا ۱۰۰ میلیون ریال باشد، محکوم می‌شود.
ضمنا اینکه باید تمام اموال دزدیده شده را هم به صاحبش پس دهد.
روش‌های مقابله و پیشگیری کلاهبردارهای اینترنتی
حالا که با روش‌های کلاهبرداری اینترنتی آشنا شدید، بد نیست درباره روش‌های مقابله و پیشگیری از آن هم کمی بدانید. به هر حال حکم سلاح پر شده‌ای را دارد که می‌توانید در لحظه به سمت آنها شلیک کرده و کارشان را مختل کنید:
- حتما از رمزهای سخت و پیچیده استفاده کنید، از آن‌هایی که به عقل جن هم نمی‌رسد. رمزها را ترکیبی از حروف و اعداد بگذارید. البته جایی هم برای خودتان یادداشت کنید که فراموش‌تان نشود. جایی که کلاهبردارها نتوانند پیدا کنند.
- خب شاید خوشتان نیاید اپلیکیشن‌های بانکی چند بار پشت سر هم بپرسد از واریز وجه مطمئنید، احتمالا حس احمق بودن بهتان دست می‌دهد. اما احمق فرض شدن بهتر از این است که پولتان را آب برد و شما را خواب. پس تایید دو مرحله‌ای را حتما فعال کنید تا یک کد اضافی دیگر هم لازم باشد. کدی که فقط شما به آن دسترسی دارید.
- هیچ وقت پولتان را در ساختمان قبلی و متروکه بانک‌ها می‌گذارید، مسلما نه. پس نرم‌افزارهای بانکی گوشی را آپدیت کنید تا آخرین نسخه امنیتی را داشته باشید.
- ببینید، فضای مجازی مثل بازار دستفروش‌ها نیست که به هوای قیمت ارزان یا مجانی چیزی را بخرید و فوقش خوشتان نیامد استفاده نکنید. اینجا باید احتمال بدهید هر برنامه‌ای یک ویروس از طرف کلاهبردارهاست. پس حتما نرم‌افزارهای مورد نیازتان را از منابع معتبر دانلود کنید.
- نکته آخر درباره فیشینگ. لازم نیست از همه فروشگاه‌های اینترنتی بترسید. بهتر است بدانید که تمامی سایت‌ها با http شروع می‌شوند، ولی صفحه‌های جعلی یک s اضافی هم در آخر دارند.
