بسترهای خرید و فروش و مبادله رمز ارزها به دو دسته کلی متمرکز و غیر متمرکز تقسیم می‌شوند. اگرچه ترید دارایی‌های غیر متمرکز نظیر بیت کوین و اتریوم در پلتفرم‌هایی متمرکز جالب به نظر نمی‌رسد، اما در هر صورت آن‌ها اکنون بخش اعظم حجم مبادلات روزانه را به خود اختصاص داده‌اند، هر چند پلتفرم‌های غیر متمرکز نیز آن‌ها را با فاصله‌ای نه چندان زیاد دنبال می‌کنند. در این مقاله قصد داریم به معرفی انواع صرافی های ارز دیجیتال بپردازیم و مزایا و معایب هر یک را بررسی کنیم.
سلب مسئولیت: تحریریه‌ی اعوجاج در تهیه این محتوای تبلیغاتی نقش نداشته و مسئولیتی در قبال نگارش آن ندارد.
صرافی متمرکز (CEX) ارز دیجیتال چیست؟
صرافی های متمرکز تقریبا مشابه بازارهای بورس هستند. پلتفرم مورد استفاده، در قالب یک اپلیکیشن یا وب سایت، نقش واسطه را برای معرفی خریداران و فروشندگان به یکدیگر بازی می‌کند. اما منظور از «متمرکز» خطاب کردن آن‌ها چیست؟
مالکیت رمز ارزها با استفاده از کلیدهای خصوصی مشخص می‌شود که در واقع رشته‌ای کاراکتر است. حین استفاده از صرافی های متمرکز، کلید خصوصی دارایی‌تان در اختیار شما نیست و صرافی به جای شما از آن نگهداری می‌کند. تقریبا هیچ صرافی متمرکزی کلید خصوصی را به کاربران نمی‌دهد. به همین دلیل استفاده از آن‌ها ملزم به اعتماد به پلتفرم است، چرا که ارزهای دیجیتال خود را رسما دو دستی تقدیمش می‌کنید! این نحوه کار سبب می‌شود آن‌ها در برابر هک و سرقت آسیب‌پذیر باشند؛ با توجه به ذخیره شدن کلیدهای خصوصی در سروری متمرکز، نه تنها هکرها می‌توانند با نفوذ رمز ارزهای کاربران را به سرقت ببرند، بلکه خود توسعه‌دهندگان وب سایت یا اپلیکیشن نیز می‌توانند بعد از برداشت و انتقال دارایی‌ها به آدرسی نامعلوم متواری شوند.
اما چرا کاربران با وجود انواع صرافی های غیر متمرکز ارز دیجیتال همچنان از آن‌ها استفاده می‌کنند؟ مزیت اصلی آن‌ها سهولت استفاده است. دلیل سپردن کلید خصوصی به صرافی این است که پلتفرم مدیریت اعمال مختلف نظیر امضا کردن تراکنش‌ها را به جای ما انجام دهد و به فعالیت‌ها سرعت ببخشد. مزیت دیگر آن‌ها داشتن قابلیت‌های متعدد است. اگرچه پلتفرم‌های غیر متمرکز معامله در مقایسه با قبل پیشرفت‌های زیادی داشته‌اند، اما هنوز چند مرحله از پیشرفته‌ترین صرافی های متمرکز عقب‌تر حرکت می‌کنند.
بزرگترین صرافی های ارز دیجیتال از نظر حجم معاملات اکنون ساختاری متمرکز دارند. به عنوان نمونه باید به بایننس، کوین بیس، کوکوین و کراکن اشاره کنیم.
انواع صرافی متمرکز ارز دیجیتال
CEXها را می‌توان به دو دسته OTC و P2P تقسیم کرد. در نوع اول سر و کار خریداران و فروشندگان با یک شرکت خاص است. نحوه کار آن‌ها دقیقا مشابه صرافی های پول‌های فیات است که ارزی را به قیمتی مشخص از یک فرد خریداری و به قیمتی بالاتر به دیگری می‌فروشند. در نوع دوم خریداران و فروشندگان مستقیما با یکدیگر در ارتباط هستند و می‌توانند قیمت مورد نظرشان را مشخص کنند.
مزیت یک صرافی متمرکز از نوع OTC سهولت استفاده برای افراد تازه‌وارد است. در اینجا دیگر درگیر تحلیل قیمت، تعیین قیمت، مشخص کردن نوع سفارش و دیگر موارد نیستید. کافی است آدرس کیف پول خود را ارائه و مقدار خرید را مشخص کنید. مزیت یک بستر تبادل P2P امکان ترید حرفه‌ای برای افراد دارای توان تحلیل است، به طوری که دیگر بر اساس قیمتی مشخص از سوی یک پلتفرم اقدام به خرید و فروش نکرده و قیمت را خودتان مشخص می‌کنید.
چطور حین کار با صرافی CEX امنیت را افزایش بدهیم؟
بهترین روش، عدم نگهداری مقادیر زیاد رمز ارز داخل صرافی‌ها است. بهتر است بعد از هر مرتبه ترید اصل پول را به کیف پول شخصی و غیرحضانتی خود برگردانید و تا زمان تصمیم برای انجام یک معامله دیگر در همانجا نگه دارید. متداول‌ترین روش تبهکاران برای سرقت دارایی کاربران صرافی های متمرکز ارزهای دیجیتال فیشینگ است، به این صورت که وب سایتی یا اپلیکیشنی مشابه پلتفرم اصلی طراحی و نام کاربری و رمز عبور سرمایه‌گذار را دریافت می‌کنند. سپس با استفاده از اطلاعات لاگین وارد پلتفرم اصلی شده و حساب را خالی می‌کنند. بهتر است همواره اپلیکیشن بسترهای مبادله متمرکز را از مراجع رسمی دریافت و آدرس وب سایت آن‌ها را همیشه قبل از وارد کردن اطلاعات لاگین خوب بررسی کنید.
صرافی غیر متمرکز (DEX) ارز دیجیتال چیست؟
پراستفاده‌ترین نوع اپلیکیشن غیر متمرکز DEX محسوب می‌شود. آن‌ها با استفاده از قراردادهای هوشمند روی یک بلاک چین توسعه پیدا می‌کنند، به همین دلیل در اختیار شرکت یا سازمان خاصی قرار ندارند. حین ترید در انواع صرافی غیر متمرکز ارز دیجیتال نیازی به ارائه کلید خصوصی نیست؛ کافی است حین تصمیم برای معامله، کیف پول رمز ارز خود را به یکی از آن‌ها متصل و بعد از پایان ترید اتصال را قطع کنید.
همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم، تبادل بیت کوین، اتریوم و دیگر رمز ارزها در بسترهای متمرکز تناقض عجیبی است، به همین دلیل از زمان ظهور این نوع دارایی‌های جدید تا تولد اتریوم و سپس اولین سری DEX ها، نیاز به انواع صرافی های غیر متمرکز ارز دیجیتال احساس می‌شد. بیت کوین به عنوان یک پول غیر متمرکز با قابلیت ایجاد تراکنش‌های ناشناس ایجاد شد، اما در زمان استفاده از یک پلتفرم متمرکز شما اغلب مجبور به احراز هویت هستید که عملا خاصیت ناشناس بودن تراکنش‌های رمز ارزها را پایمال می‌کند.
انواع صرافی غیر متمرکز ارز دیجیتال
صرافی های غیر متمرکز ارز دیجیتال انواع متعددی ندارند و بر اساس نحوه کار به دو دسته کلی AMM (بازارساز خودکار) و P2P تقسیم می‌شوند. در مدل اول قیمت‌گذاری رمز ارزها متکی به فرمول‌های ریاضی است و چیزی به اسم دفتر کل سفارش‌ها (اوردر بوک) وجود ندارد. در اینجا قیمت رمز ارزها بر اساس یک الگوریتم قیمت‌گذاری تعیین می‌شوند. البته در اینجا با جفت ارزهای معاملاتی سروکار داریم، اما انجام یک تراکنش دیگر وابسته به وجود تریدری در آن سوی معامله نیست؛ شما مبادله‌تان را در یک استخر که قبلا توسط فراهم‌کنندگان نقدینگی پر شده است انجام می‌دهید.
نوع دوم انواع صرافی های غیر متمرکز ارز دیجیتال بر مبنای دفتر کل سفارش‌ها کار و ثبت‌کنندگان سفارش‌های خرید و فروش را به یکدیگر متصل می‌کنند. تفاوت آن‌ها کارکرد با تکیه بر قراردادهای هوشمند و سوار شدن روی یک بلاک چین غیر متمرکز است.
چگونه در زمان استفاده از صرافی CEX امنیت را افزایش بدهیم؟
اگر به جای وب سایت اصلی یک صرافی غیر متمرکز به یک وب سایت فیشینگ مشابه آن وارد شوید و اتصال کیف پول خود را با آن برقرار کنید، عملا کلید خصوصی‌تان را در اختیار هکر قرار داده‌اید. پس حین استفاده از انواع صرافی های ارز دیجیتال، متمرکز یا غیر متمرکز، در معرض فیشینگ قرار دارید. باید قبل از اتصال صرافی به والت خود، از صحت آدرس اطمینان پیدا کنید.
