عمل PRK (پی آر کی) ( کراتکتومی فوتورفراکتیک) یک نوع جراحی انکساری برای درمان نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم میباشد . عمل جراحی PRK اولین نوع عمل جراحی لیزر چشم برای درمان ضعف بینایی بوده و قبل از روش محبوب لیزیک استفاده میشده است. اگرچه دوره نقاهت PRK کمی طولانی تر از جراحی چشم لیزیک میباشد اما PRK هنوز هم متداول است و مزایایی بیش از لیزیک برای برخی از بیماران ارائه می دهد.
عمل پی آر کی جزو اولین عمل های چشمی می باشد که جهت رفع ضعف بینایی صورت می گرفت اما در حال حاضر عمل لیزیک جایگزین عمل PRK شده است. البته این بدین معنی نیست که این عمل منسوخ شده است بلکه هنوز هم این عمل به دلیل مزایای بسیاری که دارد در حال انجام است.
عمل جراحی PRK چگونه انجام می شود
در ابتدا جراح به استریل مرکز قرنیه (اپتلیوم) و تجهیزات جراحی مثل دستگاه بوفینگ می پردازد. بعد از آن به سراغ لیزری تحت عنوان اکسایمر می رود و توسط آن به تغییر انحنای شکل قرنیه می پردازد. لیزر اکسایمر یک لیزر بسیار دقیق و تخصصی است که دارای پالس های ماوراء بنفش سرد است و کنترل آن از سوی کامپیوتر می باشد که توسط آن می توان مقادیر بسیار ریز میکروسکوپی بافت چشم را که باعث اختلالات بینایی شده است را بر اساس یک الگوی از پیش تعیین شده حذف نمود.
پس از حذف مقادیر میکروسکوپی بافت ها یک لنز نرم بانداژ جهت محافظت از چشم روی قرنیه گذاشته می شود. سلول های اپیتلیال جدید پس از ۴ تا ۵ روز رشد می کند که بایستی لنز نرم بانداژ که جهت محافظت در چشم بیمار گذاشته شده بود توسط پزشک برداشته شود.
عمل جراحی PRK بدون بی هوشی انجام می شود و برای برقراری حس آرامش بیمار از بی حسی موضعی و آرامبخش استفاده می کنند. در حین عمل از قطره های استریل و وسیله ای به نام “سپر” جهت نگه داشتن پلک استفاده می شود و سپس جراح لیزر اکسایمر را بر روی چشم هدایت می کند.
در حین عمل PRK چه روی میدهد
از شما خواسته می شود که به یک نور برای مدت کوتاهی خیره شوید، این در حالی است که جراح از طریق میکروسکوپ چشمان شما را بررسی می کند، چرا که لیزر ، پالس های نور را به قرنیه چشم می فرستد. انرژی لیزر میکروسکوپی مقداری از بافت را حذف می کند و حالت قرنیه را تغییر می دهد. اگر چه ممکن است فشار روی چشم احساس شود اما در این روش اکثر بیماران احساس ناراحتی نمی کنند. جراح شما کنترل کامل لیزر را در اختیار دارد و می تواند آن را در هر زمان خاموش نماید.
عمل بر روی هر چشم بصورت جداگانه انجام می شود (اغلب در یک روز یا در روز بعد) و جراحی هر چشم فقط پنج دقیقه طول می کشد. برخی از بیماران هر دو چشم را در یک روز تحت درمان قرار می دهند در حالی که برخی عمل جراحی چشم دوم خود در یک یا دو هفته بعد انجام میدهند.جراح ، قرنیه درمان شده با لنز یا باند میپوشاند، در طی چند روز سلول های اپیتلیال جدید رشد می کنند و دیگر نیازی به استفاده از باند یا لنز نخواهد بود.
پس از عمل :
از شما خواسته می شود تا مدت کوتاهی پس از عمل جراحی در کلینیک بمانید. لازم به ذکر است شما قادر به رانندگی نخواهید بود و بایستی فرد دیگری شما را به منزل برساند. جراح ، آنتی بیوتیک های موضعی و داروهای ضد التهابی و تسکین درد را برای شما تجویز خواهد کرد تا احساس ناراحتی بعد از عمل کاهش یابد، به حداقل رساندن هر گونه تورم و تسریع بهبودی همانند جراحی های دیگر ضروری میباشد ، همچنین بایستی از دستورالعمل ارائه شده توسط پزشک برای اطمینان از نتایج مطلوب پیروی کنید و در طی چند هفته آینده برای پیگیری روند بهبودی به پزشک خود مراجعه نمایید.
در روش PRK زمان بهبودی کمی به طول می انجامد در صورتی که بعد از جراحی لیزیک ممکن است روزها یا هفته ها زودتر از PRK بهبودی حاصل گردد ، ثبات بینایی نیز بیشتر میباشد. اغلب بیمارانی که از روش PRK استفاده میکنند معمولا یک یا سه هفته پس از عمل جراحی میتوانند رانندگی نمایند، اما ممکن است این زمان بین سه تا شش ماه به طول بیانجامد تا بینایی کاملا عادی و پایدار گردد.
میزان برش در عمل چشم PRK، لیزیک و لازک به چه شکل است
در زمان عمل برای اصلاح اختلالات چشمی بایستی از سطح قرنیه لایه برداری شود که به آن فلپ نیز گفته می شود که در برخی عمل ها میزان سطح برش یا همان فلپ بیشتر و در برخی دیگر کمتر است. در عمل لیزیک این میزان برش نسبت به عمل لازک و پی آر کی بیشتر است.
در عمل لیزیک فلپ را بر می دارند و پس از انجام اصلاحات در لایه های زیرین، مجددا فلپ را سرجای خود قرار می دهند. در عمل لازک و پی آر کی میزان فلپ برداشته شده نسبت به لیزیک بسیار کمتر است با این تفاوت که در لازک هم فلپ را دوباره سر جای خود قرار می دهند اما در پی آر کی به حدی میزان برش فلپ کم است که نیاری به گذاشتن فلپ نمی باشد و خود پس از چند وقت ترمیم می شود و به همین دلیل احتمال خشکی چشم پس از انجام عمل های لازک و PRK کمتر است.
تفاوت عمل چشم PRK و لیزیک
توجه داشته باشید تمام عمل های لیزری چشم به دلیل رفع عیوب انکساری بیمار انجام می شود که هر کدام از این عمل ها با توجه به شرایط بیمار و صلاحدید پزشک برگزیده و صورت می گیرد. با اینکه عمل لیزیک جزو عمل های مورد تایید چشم پزشکان می باشد و ناراحتی های چشمی بیمار را تقریبن به طور کامل رفع می کند و در همه جای دنیا هم مورد استقبال قرار گرفته است اما باز هم ممکن است بیمار شرایطی داشته باشد که عمل لیزیک برای او مناسب نباشد زیرا در این عمل پزشک به میزان ۱۱۰-۱۶۰ میکرون از سطح خارجی قرنیه را بر می دارد تا بتواند به لایه های زیرین قرنیه دست پیدا کند و اختلالات بینایی بیمار را رفع کند و این برای افرادی که قرنیه چشم نازکی دارند مناسب نیست.
عمل PRK برای افرادی مناسب است که قرنیه آن ها نازک شده است یا پیش از این پیوند قرنیه انجام داده اند و یا اینکه دچار گشادی مردمک چشم هستند. تشخیص نادرست برای انجام عمل جراحی، می تواند باعث عدم موفقیت و رفع مشکل بیمار گردد. همچنین روش پی آر کی برای بیمارانی به کار برده می شود که دچار نزدیک بینی، دور بینی و آستیگماتیسم متوسط هستند.
در روش عمل جراحی PRK برداشتن سطح خارجی چشم و رفع اختلالات بینایی توسط لیزر در یک مر حله انجام می شود و به همین خاطر زمان درمان کوتاه تر می شود و امکان ابتلا به خشکی چشم و اصلاح بیش از حد قرنیه چشم کاهش می یابد.
یکی دیگر از تفاوت های عمل پی آر کی و لیزیک در مدت زمان بهبودی و تثبیت بینایی در فرد است که انجام این فرآیند ها در عمل لیزیک سریع تر صورت می گیرد. در عمل جراحی PRK ممکن است در چند روز اول پس از جراحی بیمار مبتلا به عفونت چشمی گردد
مزایا و معایب عمل جراحی PRK نسبت به لیزیک
همان طور که اشاره کردیم عمل های چشم لیزری تماما به جهت رفع عیوب انکساری بیمار انجام می شود که هر کدام با توجه به شرایط و تشخیص پزشک انجام می شود که مانند هر عملی دارای مزایا ومعایبی است که در اینجا به آن پرداخته ایم که بدین شرح می باشد:
مزایای عمل PRK
- میزان عمق لیزر در این عمل نسبت به جراحی لیزیک کمتر است
- برای افرادی که دچار قرنیه نازک هستند گزینه بسیار مناسب تری است
- ضخامت قرنیه را کاهش نمی دهد
- پس از عمل خطرات و عوارض ناشی از فللاپ قرنیه وجود ندارد
- میزان فلپ بسیار نازک می باشد و نیازی به گذاشتن مجدد فلپ نیست و خودش ترمیم خواهد شد.
معایب عمل PRK
- دوره نقاهت پس از عمل نسبت به جراحی لیزیک طولانی تر است
- دوره زمانی تثبیت بینایی در این عمل نسبت به جراحی لیزر بیشتر است
- احتمال ابتلا به عفونت، زخم و التهابات چشمی پس از عمل وجود دارد.
شرایط بیمار پس از عمل PRK و توصیه های لازم پس از انجام عمل
همان طور که گفته شد عمل پی آر کی به صورت سر پایی انجام می شود و بیمار پس از چند ساعت از کلینیک مرخص خواهد شد. به همین خاطر توصیه می شود:
- بیمارحتمن یک همراه داشته باشد و نمی تواند پس از عمل رانندگی کند.
- پزشک برای جلوگیری از عفونت و التهابات چشمی و همچنین تسکین درد بیمار آنتی بیوتیک و مسکن های لازم را تجویز می نماید.
- برای بهبودی کامل بیمار بایستی از دستور العمل ارائه شده توسط پزشک پیروی کند تا در اسرع وقت بینایی وی تثبیت یابد.
- زمان بهبودی پس از عمل طولانی است و تثبیت بینایی ممکن است چند هفته زمان ببرد، از همین روی رانندگی یک تا سه هفته ممنوع است و ممکن است در بعضی از افراد این زمان به سه تا شش هم برسد .
- پس از عمل دید افراد به دید ۱۰/۱۰ یا بیشتر هم خواهند رسید و نتیجه آن در مقایسه با عمل لیزیک و لازک به یک میزان است.
- بیماران بسیار اندکی پس از عمل احتیاج به عینک و یا لنز چشم دارند اما در مقایسه با قبل از عمل دید بسیار بهتری خواهند داشت.
- پیشنهاد می شود افرادی که پس از عمل PRK به نور حساسیت دارند از عینک های فوتوکورومیک استفاده کنند و اگر عیوب انکساری به طور کامل برطرف نشده بود از لنزهای انعطلف پذیر برای انجام فعالیت های روزانه استفاده نمایند.
- عمل های لیزیک عوارض بسیار کمی دارند و در صورت مشکل بیماران می توانند به پزشک خود مراجعه کرده تا وی بررسی مشکلات آن ها بپردازد
- در افراد ۴۰ سال به بالا ممکن است پس از عمل نیاز به استفاده از عینک مطالعه باشد که آن هم دلیلش عارضه ای تحت عنوان پری بیوپسی می باشد.
