دفاع سیسیلی در بازی شطرنج چیست؟

دفاع سیسیلی یکی از محبوب‌ترین گشایش‌های بازی شطرنج است که با حرکت (۱. e4 c5) آغاز می‌شود. در حرکت c5 در پاسخ به e4 که به دفاع سیسیلی می‌انجامد در بسیاری از بررسی‌های آماری مسابقات شطرنج‌بازان حرفه‌ای موفق‌ترین پاسخ سیاه شناخته شده است. در این مقاله به دفاع سیسیلی در بازی شطرنج چیست؟ می پردازیم پس با اعوجاج همراه باشید

تاریخچه دفاع سیسیلی

نخستین بررسی‌های موجود در مورد گشایش سیسیلی به اواخر سده ۱۶ توسط جیولو پولریو و جیوچینو گرسو شطرنج‌بازان ایتالیایی بازمی‌گردد. اما محبوبیت آن پس از جنگ جهانی دوم آغاز شد.

هر چند که پولریو در سال ۱۵۶۴ میلادی از آن یاد کرده است و اسم آن نیز توسط “گره کو” استاد ایتالیایی قرن هفدهم روی آن گذاشته شده اما معروف است که دفاع سیسیلی شروع بازی قرن بیستم است و در بسیاری از بازی های چند دهه اخیر، سیاه در پاسخ به حرکت e4 این دفاع را برگزیده است. در قرن نوزدهم نیز بازی های دو نفره مک دونل – لابوردونائیس (۱۸۳۴) در استائونتون – سنت آمان (۱۸۳۴) و تورنمنت بزرگ لندن (۱۸۵۱) بر اعتبار آن افزوده بود.

در سال ۱۸۴۲ تجزیه و تحلیل دفاع سیسیلی توسط یانیش استاد روسی انتشار یافت. پس از آن آموزش ها و بررسی های تئوریک این شروع بازی توسط پائولسن انگلیسی آن را به عنوان یکی از سیستم های دفاعی معتبر مشهور ساخت. با این همه تا آغاز قرن بیستم دفاع سیسیلی به‌ندرت در مسابقات مشاهده می شد و برای سیاه وضعیت چندان رضایت بخشی حاصل نمی کرد. تنها مطالعات و بررسی های ژرف تئوریک اساتید و استاد بزرگ های معاصر و در وهله اول استادان شوروی امکانات بسیار غنی و پربار دفاع سیسیلی را آشکار نمود و موجبات رشد و تکامل و اعتبار آن بیش از هر زمان دیگری فراهم گشت.

تحلیل دفاع سیسیلی

با حرکت c5 سیاه بلافصله به جناح وزیر فشار می آورد و قصد دارد که با حرکت d5 نیروهایش را کاملا آزاد سازد. از نقطه استراتژی در انتخاب فرم پیاده ای در این شروع بازی آزادی عمل متنوعی وجود دارد. سیاه با تعویض پیاده c با پیاده مرکزی ستون d سفید به منظور انجام عملیات در ستون نیمه باز c امکاناتی کسب می کند و با استفاده از این امکانات در صدد گستردن ابتکار عمل خود در جناح وزیر بر می آید. در مقابل سفید نیز غالبا با تعریض در جناح شاه و مرکز به حریف پاسخ می دهد.

حرکت پیاده c سیاه در حرکت اول به منظور جلوگیری از d4 سفید و همچنین ایجاد نشدن تقارن (با حرکت e5) است. البته این حرکت برخلاف پاسخ‌هایی همچون e5 یا Nc6 کمکی به گسترش سیاه نمی‌کند و مرکز را در اختیار سفید قرار می‌دهد. در نتیجه سفید در گسترش بازی برتری کسب می‌کند و فرصت حملات خطرناکی را به‌دست می‌آورد. مزیت دیگر سیسیلی برای سیاه در اختیار گرفتن ستون نیمه باز C پس از حرکت d4 سفید و تعویض پیاده c با آن است.

دفاع سیسیلی از جمله شروع بازی هایی است که تعداد واریانت ها و شاخه های منشعب از آن فوق‌العاده زیاد است که هرکدام نیز پیوسته در معرض تغییر و دگرگونی بوده و دایما مورد بررسی تئوریک عمیق اساتید شطرنج جهان واقع می شود. آموختن و یادگیری این شروع بازی از ارکان اصلی و اساسی همه شطرنجبازان قرن حاضر شده است.

جان نان استاد بزرگ و تئوریسن سرشناس انگلیسی محبوبیت سیسیلی را در ماهیت مبارزه‌جویانه آن می‌داند.

مجله نیو این چس در نشریه سالانه سال ۲۰۰۰ خود نتیجه گرفته است که تنها ۵۲٫۳٪ امتیاز بازی‌های سیسیلی به بازیکن سفید رسیده است. همچنین ۱۷٪ مجموع بازی‌های بین استادبزرگان و ۲۵٪ بازی‌های منتشر شده در نشریه چس اینفورمنت با سیسیلی شروع می‌شوند.

دفاع سیسیلی به روایت “در مغز چه می گذرد”:

این گشایش با حرکات زیر آغاز می شود.

سفید با خود می گوید: هان! چه کار می کند سیاه دارد با دست خودش جناح شاه را به من واگذار میکند و برای چه با این پیاده بازی را شروع  کرده است. من حالا می توانم حمله سختی را برای او تدارک ببینم و در جناح شاه برای او و مهره هایش مشکلات زیادی ایجاد نمایم.

سیاه با خود می گوید: شما به جناح شه خوش آمدید و در آن جا فعالیت کن ولی من هم حمله ای را در جناح وزیر تدارک دیده ام. اگر چه من نمی توانم به مات نمودن شما به شکل سریع اقدام نمایم ولی شما با آغاز حمله در آن جناح، جناح شاهتان را ضعیف می کنید و همین طور من از ساختار خوبی بهره‌مند خواهم بود که می تواند برای من پیروزی در آخر بازی را به ارمغان آورد.