آیا ممکن است ماه از مدار خود خارج شود

ماه برای میلیاردها سال همراه نزدیک زمین بوده است. آیا این روند می تواند تغییر کند؟ آیا ممکن است ماه از مدار خود خارج شود؟

در سناریو فیلم “Moonfall” که به تازگی اکران شده است، یک نیروی مرموز ماه را از مدارش خارج کرده و آن را در مسیر برخورد به سمت زمین پیش می برد. هنگام برخورد با چنین فاجعه بزرگ و پرمخاطره، شخصیت های فیلم برای نجات سیاره به تقلا می پردازند. با انجام این کار، آنها متوجه می شوند که ماهواره طبیعی ما آنقدرها هم طبیعی نیست!

مفهوم ماه به عنوان یک ابرساختار مصنوعی که میلیاردها سال پیش توسط بیگانگان هوشمند ساخته شد، ریشه محکمی در قلمرو داستان های علمی تخیلی دارد. اما در واقعیت آیا جسمی طبیعی در فضا وجود دارد که بتواند ماه را از مدارش خارج کند یا به صورت کلی آیا ممکن است ماه از مدار خود خارج شود؟ با وجود ده ها هزار سیارک و دنباله دار که در اطراف منظومه شمسی مشغول پرسه زدن هستند، آیا برخورد یک سنگ بزرگ به ماه و خارج کردن آن از مدارش دور از واقعیت است؟

ماه جسمی سنگی و جامد است که توسط یک لایه بسیار نازک از گازها به نام اگزوسفر احاطه شده است. این ماهواره طبیعی تقریباً در همان زمان تشکیل زمین در حدود ۴.۵ میلیارد سال پیش شکل گرفت. در مورد چگونگی پدید آمدن ماه فرضیه های متعددی وجود دارد.

فرضیه ای که پذیرفته شده تر به نظر می رسد، بیان می کند که ماه از برخورد عظیم بین یک زمین جوان و یک پیش سیاره کوچکتر فرضی به نام Theia، به وجود آمده است. فرضیه دیگر نشان می‌دهد که ماه و زمین هر دو پس از برخورد دو جسم، هر کدام پنج برابر مریخ، شکل گرفته‌اند.

ماه در حدود ۲۳۹۰۰۰ مایل (۳۸۵۰۰۰ کیلومتر) از زمین قرار دارد و جرم آن بیش از ۸۱ میلیون تن (۷۳.۵ میلیون تن متریک) برآورد شده است. اندازه آن تقریباً یک چهارم زمین است. برای مقایسه بهتر می توان گفت اگر زمین به اندازه یک سکه فرض شود، ماه تقریباً به اندازه یک نخود خواهد بود.

تصاویر نشان می‌دهند که سطح ماه مملو از دهانه‌ها با اندازه‌های مختلفی است که در اثر برخوردهای گذشته ایجاد شده‌اند. بیشتر این دهانه ها میلیاردها سال پیش در زمانی که سنگ های سرگردان بیشتری در منظومه شمسی وجود داشتند، شکل گرفته اند.

بسیاری از بقایای سنگی تشکیل‌دهنده سیاره که زمانی منظومه شمسی را پر می‌کردند، مدت‌هاست که از بین رفته‌اند، بنابراین تعداد این برخوردها اکنون بسیار کاهش یافته است زیرا مواد بسیار کمتری برای برخورد با زمین یا ماه وجود دارد.

وب‌ سایت CNEOS، وظیفه دارد اجرام نزدیک به زمین (NEO) مانند سیارک‌ها و دنباله‌دارها را شناسایی و ردیابی کرده و مشخص کند که آیا تهدیدی برای زمین، ماه یا سایر همسایگان کیهانی ما به حساب می آیند یا خیر.

تا به امروز، CNEOS حدود ۲۸۰۰۰ شی نزدیک به زمین را دنبال کرده است. اجرامی که در فاصله ۱.۳ واحد نجومی (۱۲۰.۹ میلیون مایل یا ۱۹۴.۵ میلیون کیلومتر) به زمین نزدیک می شوند.

به طور کلی، احتمال برخورد سیارک ها با ماه بسیار کمتر از برخورد با زمین است زیرا سیاره ما هدفی پرجرم تر با گرانش قوی تر است. از این رو یک سنگ فضایی سرگردان که در همسایگی کیهانی ما پرسه می زند، به جای ماه به سمت زمین کشیده می شود.

وقتی دانشمندان خطرات ناشی از یک سیارک را در نظر می گیرند، اندازه آن نیز اهمیت دارد. به گفته ناسا، برای اینکه یک NEO به عنوان یک تهدید برای زمین طبقه بندی شود، باید حداقل ۱۴۰ متر قطر داشته باشد. از طرف دیگر برای تاثیر گذار بودن برخورد یک سیارک بر مدار ماه، سیارک باید حداقل به اندازه خود ماه باشد.

خوشبختانه هیچ یک از سیارک های شناخته شده در منظومه شمسی به اندازه ماه نیستند. به گفته ناسا، بزرگترین سیارک شناخته شده حدود ۷۰ برابر جرم کمتری از ماه دارد و بین مریخ و مشتری در کمربند اصلی سیارک ها، در حدود ۱۸۰ میلیون کیلومتر از زمین می چرخد.