ستاره شناسان و هواداران نجوم در سراسر جهان می توانند نفس راحتی بکشند زیرا با باز شدن کامل آینه جیمز وب یکی از مشکل ترین مراحل انجام شده و این تلسکوپ فضایی به سرعت به سمت مقصد خود در ۱.۵ میلیون کیلومتری زمین در حرکت است.
رصدخانه ۱۰ میلیارد دلاری ناسا دومین “بال” آینه اصلی و عظیم خود را در روز ۱۸ دی (۸ ژانویه) باز کرد و ساختار جمع‌آوری نور را به اندازه کامل خود رساند. این نشان از پایان مرحله استقرار طولانی، خطرناک و فوق پیچیده ماموریت است.
همانطور که بخش آخر آینه درست قبل از ساعت ۱۰:۳۰ صبح به وقت شرقی (۱۵۳۰ GMT) در جای خود جمع شد، کمتر از سه ساعت بعد و در ساعت ۱:۱۷ بعد از ظهر، این آینه با موفقیت در محل خود قفل شد و دانشمندان و مهندسان این پروژه پس از مدت ها اضطراب و هیجان توانستند نفس راحتی بکشند.
توماس زوربوخن، معاون مدیر علمی ناسا، پس از این نقطه عطف به تیم وب گفت: “ما یک تلسکوپ مستقر در مدار داریم. تلسکوپی باشکوه که جهان هرگز مانند آن را ندیده است.”
میشل تالر، اخترفیزیکدان ناسا، که میزبان پخش زنده استقرار آینه وب بود، گفت: «امروز من بسیار خوشحال و هیجان زده هستم. این آینه به وب و بشریت فرصتی برای دیدن جهان می دهد، همانطور که جهان تنها ۱۰۰ میلیون سال پس از شروع انفجار بزرگ بوده است».
پرتاب وب به فضا در روز کریسمس از یک فرودگاه فضایی اروپایی در آمریکای جنوبی انجام شد تا ماموریتی را آغاز کند که اولین ستاره‌ها و کهکشان‌های کیهان را بررسی می‌کند، هوای سیارات بیگانه نزدیک را برای یافتن مواد شیمیایی جذاب استشمام می‌کند و طیف گسترده‌ای از وظایف برجسته دیگر را انجام می‌دهد. اما سرعت بخشیدن به رصدخانه نیازمند اقدامات جدی است.
تلسکوپ فضایی جیمز وب برای مشاهده کیهان در نور مادون قرمز، طول موج هایی که ما به عنوان گرما احساس می کنیم، طراحی شده است. اپتیک و ابزار تلسکوپ باید بسیار سرد نگه داشته شوند تا بتوانند این نشانه های گرمای ضعیف را دریافت کنند. بنابراین وب از یک آفتابگیر پنج لایه به اندازه یک زمین تنیس برای بازتاب و تابش انرژی خورشیدی استفاده می کند.
آفتابگیر کاملاً توسعه‌یافته بسیار بزرگ‌تر از آن است که در محفظه محموله‌های حفاظتی موشک‌هایی که در حال حاضر عملیاتی هستند جا بیفتد، بنابراین ساختار در یک پیکربندی بسیار فشرده به فضا پرتاب شد. آینه اصلی وب با عرض ۲۱.۳ فوت (۶.۵ متر) که از ۱۸ بخش شش ضلعی با روکش طلا تشکیل شده است که در سراسر یک ستون مرکزی و دو بال جانبی قرار گرفته اند. بنابراین مرحله استقرار وب به طور باورنکردنی حساس و مخاطره آمیز بود.
در واقع تلسکوپ فضایی جیمز وب ۵۰ مرحله استقرار اصلی و ۱۷۸ مکانیسم رهاسازی برای استقرار این ۵۰ قسمت وجود دارد که هر یک از آن ها باید به صورت بسیار دقیق کار کنند. می توان گفت گشودن وب پیچیده‌ترین فعالیت فضایی است که تا به حال انجام داده‌ایم.
ساختار محافظ آفتاب به تنهایی دارای ۱۴۰ مکانیسم آزادسازی، ۷۰ مجموعه لولا، ۴۰۰ قرقره، ۹۰ کابل و هشت موتور استقرار است. همه آنها در طول گسترش محافظ آفتاب، که سه روز پس از راه اندازی شروع شد و حدود یک هفته طول کشید، کاملاً کار کردند.
باز شدن کامل آینه جیمز وب نیز یک فرآیند چند مرحله ای بود. روز چهارشنبه (۵ ژانویه)، تیم مأموریت آینه ثانویه رصدخانه (دومین سطحی که فوتون های اعماق فضا در مسیر خود به چهار ابزار علمی وب برخورد می کنند) را با عرض ۲.۴ فوت (۰.۷۴ متر) در محل خود قفل کرد. بال سمت چپ آینه اولیه در روز جمعه (۷ ژانویه) مستقر شد. بال راست نیز امروز با موفقیت در محل خود مستقر شد.
باز شدن کامل آینه جیمز وب و تمام همه این مراحل استقرار زمانی انجام شده است که وب به سمت مقصد نهایی خود، یک نقطه پایدار گرانشی در حدود ۹۳۰۰۰۰ مایل (۱.۵ میلیون کیلومتر) از سیاره ما به نام Lagrange Point 2 (L2) انجام شده است. در L2، وب می‌تواند با خورشید، زمین و ماه هم‌تراز بماند. این امر به آفتابگیر وب اجازه می‌دهد تا به‌طور مداوم جلوی نور و گرمای خارج شده از آن اجسام را بگیرد.
حدود ۲۹ روز پس از پرتاب، در ۳ بهمن یا حوالی آن، وب در مدار L2 قرار خواهد گرفت. اما در آن زمان تلسکوپ برای شروع رصد آماده نخواهد بود. تیم ماموریت همچنان باید چهار ابزار علمی وب را بررسی و کالیبره کند و بخش‌های آینه اولیه را دقیقاً تراز کند تا سطح جمع‌آوری نور واحد و تقریباً کاملی را انجام دهد. انتظار می رود این کار پنج ماه یا بیشتر طول بکشد.
اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، وب – تلاش مشترک ناسا، آژانس فضایی اروپا و آژانس فضایی کانادا – ماموریت علمی مورد انتظار خود را در اواخر خرداد آغاز و حداقل برای پنج سال به رصد کیهان ادامه خواهد داد.
