تاریخچه یاهو؛ رسیدن از عرش به فرش

زمانی یاهو یکی از موفق‌ ترین و بزرگ‌ترین شرکت ها بود اما از پایان دهه‌ی ۲۰۰۰ روند سقوط خود را آغاز کرد. روندی که در نهایت باعث شد بخش اصلی آن به ورایزن فروخته شود. اما علت اصلی سقوط این امپراتوری چه بود؟ شاید بهتر باشد برای پاسخ گویی یه این سؤال نگاهی مختصر به تاریخچه یاهو بیندازیم.

بررسی تاریخچه یاهو

اینترنت مجموعه گسترده از سایت هایی است که در آن ها هر موضوعی که فکرش را بکنید، یافت می شود. برای کمک به شما در پیمایش این سایت ها و یافتن سایت مورد نظر، احتمالاً از یک موتور جستجو استفاده می کنید.

با این وجود، وقتی شبکه جهانی وب تازه شروع به کار کرده بود، چیزهای زیادی وجود نداشت تا بتواند کاربر متوسط را راهنمایی کند. مگر این که برای ایجاد یک حساب کاربری در شرکتی مانند AOL یا Microsoft Network پول پرداخت کنید.

اما در بهار ۱۹۹۴ همه این قوانین تغییر داده شد. دو دانشجو از استنفورد که حوصله شان سر رفته بود، این روند را به کلی تغییر دادند و شرکت محصولات اینترنتی را تاسیس کردند که موفق شد بیش از ۶۵۰ میلیون کاربر منحصر به فرد را جذب خود کند.

بنابراین چگونه یک سرگرمی دانشگاهی به شرکت Fortune 500 تبدیل شد که امروزه به عنوان Yahoo شناخته می شود یا در واقع “داستان موفقیت Yahoo! Inc” چه بود؟

راهنمای جری برای شبکه جهانی وب: ۱۹۹۵-۱۹۹۴

برای بررسی تاریخچه یاهو باید به سال ۱۹۹۴ برگردیم، زمانی که یک دانشجوی مهندسی برق به نام جری ینگ (Jerry Yang) لیستی از وب سایت های مورد علاقه خود را با دانشجوی دیگر و هم کلاسی خود، دیوید فیلو (David Filo) به اشتراک گذاشت.

این دو، اوقات فراغت خود را با گشت و گذار در وب و جمع آوری لیست بزرگ تری از وب سایت های مورد علاقه خود و گنجاندن آن در وب سایت خود سپری کردند. این وب سایت در ابتدا راهنمای جری برای شبکه جهانی وب و بعداً راهنمای دیوید و جری برای شبکه جهانی وب نامیده شد.

سایت آن ها دارای لینک یا پیوندهایی به سایت هایی بود که از نظر آن ها جالب به شمار می آمدند. علاوه بر آن این سایت ها به دسته بندی های مختلفی تفکیک می شدند. فقط در طی شش ماه، لیست آن ها از صدها سایت با هزاران بازدید در هفته به لیستی که بیش از ۲۰۰۰ پیوند با حدود ۵۰،۰۰۰ بازدید کننده در هر روز داشت، تبدیل شد.

جری یانگ و دیوید فیلو خود را “chief yahoos” می نامیدند با افزایش محبوبیت سایت، ینگ و فیلو پیوندها را نه تنها به دسته ها بلکه به زیر گروه ها تقسیم بندی و مرتب کردند.

اما هنوز هم جای خالی یک نام مناسب حس می شد. از این رو تصمیم گرفتند که نام مناسب را پیدا کنند. ینگ و فیلو، هنگام مرور فرهنگ لغت، به نام Yahoo برخوردند که همراه با تعریف “بی ادب و ناشایست” بود.

این نام به آن ها امکان می داد مخفف اختصاری” Yet Another Hierarchical Officious Oracle “را بسازند، که مخفف آن محبوب کارشناسان یونیکس بود: YACC یا Yet Another Compiler Compiler.

ینگ و فیلو از کامپیوترهای استنفورد برای راه اندازی وب سایت خود و به عنوان یاهو استفاده کردند. پروژه آن ها موفقیت آمیز بود و توانست رشد کند. استنفورد نیز برای کمک به آن ها و پیشرفت آن پروژه مجموعه ای از کامپیوترها را برای آن ها مهیا کرد.

پروژه این دو جوان مورد توجه شرکت Netscape قرار گرفت. در اکتبر ۱۹۹۴ نت اسکیپ یک مرورگر جدید به نام Navigator ایجاد کرد که به وسیله دکمه در بالای مرورگر با عنوان “Directory” مستقیما به Yahoo متصل می شد.

تا ژوئن ۱۹۹۵، یاهو بیش از ۱۰،۰۰۰ پیوند وب سایت و بیش از ۱ میلیون بازدید در روز داشت. تحمل این مقدار از بازدید کنندهخارج از توان سرورهای دانشگاه استنفور بود. از این رو دانشگاه از ینگ و فیلو خواست تا سرورهای جدیدی برای خود پیدا کنند.

ایجاد یک شرکت: ۱۹۹۶-۱۹۹۵

اکنون ینگ و فیلو با مشکلی جدیدی روبرو شده بودند و آن تامین هزینه بالای سرورها بود. اما در مارس ۱۹۹۵، اولین فرصت برای دستیابی به این مخارج فراهم شد. America Online (AOL) پیشنهادی برای خرید یاهو ارائه داد. پیشنهاد این شرکت برای خرید یاهو ۲ میلیون دلار بود.

ینگ و فیلو راضی به فروش برند خود نشدند. پیشنهاد خرید AOL را رد کردند و تصمیم گرفتند فقط ۲۵٪ از یاهو را به فروش برسانند. این ۲۵ در صد به یک شرکت سرمایه گذاری به نام Sequoia Capital که بر روی پروژه هایی با ریسک بالا سرمایه گذاری می کرد، به مبلغ ۱ میلیون دلار فروخته شد. با این پول ینگ و فیلو شروع به ساختن شرکت خود کردند.

اولین اقدام آن ها استخدام هم کلاسی خود و فارغ التحصیل استنفور، تیم کوگل، به عنوان مدیر عامل (CEO) بود. پس از آن، جف مالت، دیگر دوست خود را به عنوان مدیر عملیاتی (COO) به خدمت گرفتند. کوگل و مالت سرگرمی یانگ و فیلو را به یک شرکت تبدیل کردند؛ “Yahoo! Inc. History”.

در سال ۱۹۹۶، یاهو با عرضه سهام خود عمومی شد. در طول عرضه اولیه آن (IPO)، موفق شدند ۳۳ میلیون دلار جمع آوری کرده و ۲.۶ میلیون سهم را با قیمت ۱۳ دلار برای هر سهم به فروش برسانند.

گسترش برند: ۲۰۰۰-۱۹۹۷

برخلاف سایر سایت های مشابه در آن زمان مانند AOL و Microsoft Network، یاهو هنوز هم برای استفاده کاربران از خدمات خود هزینه ای دریافت نمی کرد. چطور این امکان وجود داشت؟ درآمد زایی یاهو چگونه بود؟

برخلاف کاربران، سایر شرکت ها به یاهو پول پرداخت می کردند! شرکت ها برای قرار دادن تبلیغات بنری خود در سایتی که هزاران یا حتی میلیون ها کاربر ممکن است آن ها را ببینند و روی آن ها کلیک کنید به یاهو پول می دادند. در واقع عمده درآمد زایی یاهو از محل تبلیغات بنری و کلیک کاربران بر روی آن ها به دست می آمد.

در طول سال های ۱۹۹۷ و ۱۹۹۸، یاهو با تولید محصولات و خرید شرکت های کوچک و تازه کار، خدمات را بر اساس آن چه مشتریانشان روی فهرست آن ها کلیک می کردند، ارائه داد. این خدمات شامل چت روم ها یا اتاق گفتگو، ای میل یا نامه الکترونیکی، بخش سفر، ورزش، بازی، فیلم، املاک و مستغلات، تقویم، اشتراک فایل، حراج، خرید و دفترچه آدرس بود.

در اوایل سال ۱۹۹۹، یک وب سایت کوچک که به عنوان سرگرمی دو نفر از دانشجویان دانشگاه استنفورد آغاز به کار کرده بود، به شرکتی تبدیل شد که دارای حداقل ۲۰۰۰ کارمند و درآمد میلیونی بود.

در پایان سال ۱۹۹۹، این یک شرکت متشکل از ۴۰۰۰ کارمند با شرکایی مانند Visa و MTV همکاری کرد. تعداد کاربرانش از ۲۵۰ میلیون کاربر در سراسر جهان فراتر رفته بود و از فروش محصولات و خدمات خود بیش از ۱ میلیارد دلار درآمد داشت. تا سال ۲۰۰۰، یاهو بیش از ۴۰۰ محصول و خدمات مختلف در ۲۴ کشور مختلف در جهان را ارائه می داد.

دیگر شرایط بهتر از این نمی شد؛ یاهو بهترین موتور جستجو بود، همه از ایمیل های یاهو استفاده می کردند و چت روم های یاهو بسیار پر طرفدار بودند. امپراتوری در اوج خودش قرار داشت. اما ماجرا به همین جا ختم نمی شود. سقوط در راه بود!

آغاز روند افول و سقوط امپراتوری: ۲۰۱۲-۲۰۰۰

در آغاز سال ۲۰۰۰، یاهو غیرقابل توقف به نظر می رسید، غولی که به هیچ طریق نخواهد مرد. هر روز میلیون ها دلار درآمد و باز هم درآمد بیشتر نسیب شرکت می شد.

متأسفانه، بیشتر این پول از طریق dot-coms و سرمایه گذاری در فضای تبلیغات تأمین می شد و بسیاری از آن ها مشاغلی بودند که تازه راه اندازی شده بودند و برای پیشرفت در بازار، امید به فضای تبلیغاتی یاهو داشتند.

مشکل این تئوری این بود که بسیاری از کاربران کلیک کردن بر روی بنرهای Yahoo.com را ترک کرده بودند و آن را کاری بی فایده می دانستند. در نتیجه کلیک تبلیغات از ۵٪ به ۰.۵٪ کاهش یافت.

ترکیدن حباب dotcom باعث افول یاهو شد. سهام یاهو پس از فشار از طرف سرمایه گذاران به هیئت مدیره برای شروع به کار Yahoo 2.0، حدود ۸۷ در صد کاهش می یابد. هدف این ورژن از یاهو این بود که از فروش تبلیغات به dot-com ها دور شود و برای ارائه برخی از محصولات و خدمات خود، از کاربران هزینه دریافت کند.

هنوز هم، یاهو تحت تأثیر انفجار حباب dot-com در سال ۲۰۰۰ قرار داشت و سهام آن با کاهش سرمایه گذاران از شرکتی که بسیار متکی به مشاغل خطرناک dot-com بود ۸۷٪ سقوط کرد. در سال ۲۰۰۱، تیم کوگل از سمت مدیرعاملی استعفا داد و به دنبال آن و تنها چند ماه بعد جف مالت نیز استعفا داد.

تری سمل، رئیس سابق کمپانی برادران وارنرز، به عنوان مدیر عامل جدید منصوب شد. سمل، دن روزنویگ را به عنوان مدیر عامل خود استخدام کرد. متأسفانه، سمل در تبلیغات اینترنتی تجربه زیادی نداشت یا در واقع، حتی آشنایی زیادی با اینترنت هم نداشت.

آقای سمل که فردی سن و سال دار بود، استفاده از ایمیل را بلد نبود و تقریباً در هفت سالی که به عنوان مدیرعامل شرکت فعال بود، هرگز زحمت یادگیری آن را به خود نداد.

با این وجود، او موفق شد با کمک یاهو محصولات خوبی را به شرکت بیاورد. از یک استراتژی تبلیغاتی سنتی استفاده کرد و توانست تا حدودی از انفجار حباب دات کام دور شود. تا سال ۲۰۰۶، یاهو محبوب ترین وب سایت در اینترنت باقی ماند. اما مانند ینگ و فیلو پیش از او، سمل این اشتباه اساسی را انجام داد که یک شرکت جدید را در صحنه دست کم گرفت؛ این شرکت گوگل بود.

گوگل، یاهو را در تعدادی از زمینه ها مانند جستجو و ایمیل شکست داده بود. در سال ۱۹۹۷، یک دانشجو به نام لری پیج به ینگ و فیلو مراجعه کرده بود و پیشنهاد فروش سایت جستجوی خود را که در آن زمان BackRub نامیده می شد، به آن ها داده بود. ینگ و فیلو این پیشنهاد را رد کردند و می توان گفت بزرگ ترین اشتباه زندگی خود را مرتکب شدند.

در سال ۲۰۰۰، BackRub که اکنون با نام Google شناخته می شود، مورد توجه قرار گرفت و باز هم برای یک همکاری به یاهو نزدیک شد. اگرچه این بار هم هیچ یک از افراد بالادست در یاهو این معامله را جدی نگرفتند، رئیس جستجو یاهو، توانست با Google معامله کند.

این معامله به گوگل اجازه داد آرم خود را بر روی یاهو قرار دهد. این به یاهو امکان می داد تا از نتایج جستجو گوگل استفاده کند در عوض هر بار که کاربری از این سیسنم گوگل استفاده کند، یاهو باید پولی را به گوگل پرداخت می کرد.

از ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ این معامله برای یاهو سودمند بود. زیرا به عنوان یک فهرست جستجو، جستجوی یاهو به جای فهرست کردن بیشتر سایت های مرتبط، آن ها را در دسته بندی ها سازمان داده بود.

فهرست بندی کردن تلاش زیادی را می طلبد، افراد را ملزم به سازماندهی، ارزیابی و فهرست بندی اطلاعات موجود در هر وب سایت می کرد تا بتوانند اطلاعات را درست به لیست جستجو یاهو اضافه کنند. با استفاده از گوگل، نتایج جستجو بسیار گسترده تر شد و گوگل از الگوریتم هایی برای یافتن سایت ها و سازماندهی نتایج جستجو بر اساس آن چه کاربر در جستجو تایپ کرده است (Porterfield) استفاده کرد.

این معامله برای گوگل نیز بسیار سودمند بود. زمانی که کاربران یاهو متوجه شدند که نتایجی دریافت شده از طریق گوگل به دست آمده است، شروع به مراجعه مستقیم به سایت Google برای جستجوی آینده خود کردند.

سمل تلاش های فراوانی کرد اما در نهایت نتوانست یک موتور جستجو ایجاد کند که بتواند با گوگل رقابت کند. او سرانجام در سال ۲۰۰۷ از مدیرعاملی استعفا داد. جانشین او بنیانگذار یاهو جری ینگ، در سال ۲۰۰۹ پس از رد پیشنهاد مایکروسافت برای خرید این شرکت به قیمت ۴۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۸ و در نتیجه سقوط یاهو، استعفا داد.

سهام این شرکت از ۲۸.۳۸ دلار تا زیر ۱۰ دلار سقوط کرد. جانشین ینگ، کارول بارتز، که به دلیل برخورد بی ادبانه مشهور است، نتوانست یاهو را نجات دهد. با کاهش استفاده از جستجو، کاهش درصد تبلیغات بنر و کاهش استفاده از ایمیل با مراجعه بیشتر افراد به برنامه های Google Facebook و تلفن همراه، بارتز نیز در سال ۲۰۱۱ استعفا داد. کشتی یاهو روز به روز به غرق شدن کامل نزدیک تر می شد.

ماریسا مایر امیدی کوتاه و مقطعی ایجاد می کند: ۲۰۱۷-۲۰۱۲

در سال ۲۰۱۲، ماریسا مایر وارد یاهو شد. مایر هم مانند بنیان گذاران این شرکت، فارغ التحصیل استنفورد بود. وی پس از فارغ التحصیلی، در سال ۱۹۹۹ ریسک بزرگی کرد. او ۱۲ پیشنهاد شغلی را رد کرد و وارد دوره کارآموزی یک شرکت نوپا به نام Google شد. در آن جا وی نه تنها مدتی با لری پیج، بنیانگذار Google همراه شد، بلکه با عنوان معاون رئیس جستجوی محصولات، تجربه کاری خود را به یکی از مقام های برتر این شرکت رساند.

در نهایت دو چیز مایر را به سمت پذیرفتن مدیر عاملی یاهو که شرکتی رو به نابودی بود، سوق داد. اولین مورد این بود که گوگل وی را از مدیریت جستجوی محصول خود خارج کرد و سمت او را به مدیریت بخش Google Maps و محصولات محلی تغییر داد. اگرچه هنوز هم عنوان مدیریت را داشت اما در بین مردم به عنوان تنزل مقام مورد توجه قرار گرفت. عامل دیگر در واقع هفت سال زودتر اتفاق افتاده بود.

در سال ۲۰۰۵، یاهو در یک شرکت نوپا به نام علی بابا سرمایه گذاری کرده بود. این شرکت کارخانه های آسیایی را به شرکت های غربی مرتبط می کرد. طی سال ها، علی بابا سایتی مانند eBay به نام Taobao ایجاد کرد که به محبوب ترین سایت خرید آنلاین در چین تبدیل شد.

به دلیل این سرمایه گذاری، یاهو علی رغم بسیاری از شکست های بزرگ در ارائه محصولات و خدمات خود، هنوز به عنوان یک شرکت و به عنوان یک سرمایه گذاری در سهام ارزش زیادی داشت زیرا قوانین سرمایه گذاری چین به شرکت های غربی اجازه سرمایه گذاری مستقیم در علی بابا را نمی داد.

از آن جا که یاهو از طریق سرمایه گذاری بر روی علی بابا پول و امنیت به دست آورده بود، مایر نیز به دلیل تنزل مقام خود در گوگل، تمایل پیدا کرده بود که موقعیت خود را به خطر بیندازد و وارد یاهو شود.

هنگامی که وی برای اولین بار به صحنه آمد، کارمندان یاهو مایر را دوست داشتند. او با ارائه پیشنهاد هایی شرایط کاری را برای کارمندان بهتر کرد. وی همچنین جلسه ای در هر جمعه در کافه تریا برگزار می کرد که به کارمندان اجازه می داد بدانند شرکت چه تغییراتی ایجاد می کند و این امکان را به آن ها می داد که نه تنها از مافوق مستقیم خود، بلکه از خود مایر نیز سوالاتی کنند و پاسخ بگیرند.

یاهو در سال ۲۰۱۳ برای طراحی اپلیکیشن هواشناسی موبایل، توانست برنده جایزه بهترین طراحی شود. همچنین یاهو تمرکز خود را بر روی اینترنت موبایل گذاشت که در این زمینه بسیار عقب تر از سایر رقبا بود. در سال ۲۰۱۳، یک سال پس از ورود مایر، سهام شرکت ۶۰.۶٪ با قیمت ۴۰ دلار برای هر سهم افزایش داشت و ۷۵٪ درآمد کسب کرد.

در دوران مدیریت مایر،این شرکت توانست برا مدت کوتاهی گوگل را که به عنوان برترین شرکت جستجو شناخته می شد، شکست دهد. مایر با راه‌اندازی وبسایت Tumblr از فیس بوک که برای وبلاگ نویسی آسان و محبوب شناخته می شود، سبقت می گرفت. اما حتی با این میزان از موفقیت ها، باز هم درآمد یاهو ۵.۵٪ نسبت به سه‌ماهه قبل کاهش یافته بود و خیلی زود افول روحیه در بین کارمندان مشاهده شد.

سقوط

در ۲۲ سپتامبر ۲۰۱۶، یاهو یک نقض داده را افشا کرد که در آن هکرها اطلاعات مربوط به حداقل ۵۰۰ میلیون حساب کاربری را در اواخر سال ۲۰۱۴ به سرقت برده بودند. به گفته بی بی سی، این بزرگ‌ترین تخلف فنی گزارش شده تا آن زمان بود.

مطالب هک شده شامل نام، آدرس ایمیل، شماره تلفن، پرسش و پاسخ امنیتی رمزگذاری شده، تاریخ تولد و رمزهای عبور بود. این نقض از کوکی های وب تولید شده برای جعل اعتبار ورود به سیستم استفاده کرده و به هکرها اجازه داد بدون رمز عبور به هر حساب دسترسی پیدا کنند.

رسوایی یاهو به همین جا محدود نشد. در تاریخ ۱۴ دسامبر ۲۰۱۶، یک مورد نقض داده جداگانه که اوایل اوت ۲۰۱۳ رخ داده بود، گزارش شد. این نقض بیش از ۱ میلیارد حساب کاربر را تحت تأثیر قرار داده بود و مجدداً بزرگترین تخلف کشف شده در تاریخ اینترنت قلمداد شد.

در ۹ ژانویه ۲۰۱۷، مدیر عامل شرکت، ماریسا مایر، اعلام کرد اگر فروش آن به ورایزون به پایان برسد از هیئت مدیره یاهو کناره گیری خواهد کرد. او همچنین اعلام کرد هنگامی که معامله انجام شود، یاهو نام خود را به آلتابا تغییر خواهد داد.

آلتابا بعد از فروپاشی و سقوط یاهو و پس از فروخته شدن به ورایزن، در نیویورک شروع به کار کرد. این شرکت هیچ فعالیت عملیاتی نداشت و تنها دارایی‌های نقدی، سرمایه‌گذاری‌ها، پورتفوی اوراق قرضه و سایر منابع باقی‌مانده از یاهو را مدیریت می کرد.