راهپیمایی بی وقفه زمان می تواند منبع تولید اضطراب و استرس باشد. چه کسی گاهی اوقات آرزو نکرده است که بتواند در لحظه ای شاد خود را حبس و یا حتی از مرگ عزیزش جلوگیری کند. هر چند وقت یک بار، یک فیلم، نمایش تلویزیونی و یا یک کتاب علمی تخیلی، شخصیت هایی را نشان می دهد که می توانند آن چه را که همه ما آرزو داریم را انجام دهند: توقف زمان. اما در حقیقت یا حتی از لحاظ تئوری آیا می توان زمان را متوقف کرد؟
پاسخ به این پرسش مستلزم سفر به دورترین گوشه های فیزیک، فلسفه و ادراک انسان است. در ابتدا باید زمان را تعریف کنیم. شان کارول، فیزیکدان نظری در انستیتوی فناوری کالیفرنیا، به لایو ساینس گفت: “از نظر یک فیزیکدان، زمان چیزی مرموز نیست. زمان فقط یک برچسب روی قسمت های مختلف جهان است که به ما می گوید یک اتفاق در چه زمانی رخ می دهد.” کارول افزود، بسیاری از معادلات فیزیک تمایز کمی بین گذشته، حال و آینده دارند.
همیشه پای انیشتین در میان است؛ نظریه نسبیت
طبق معمول وقتی صحبت از زمان و مکان و یا به عبارتی فضا-زمان می شود، باید به سراغ کسی برویم که همه راه ها در این باره به او ختم می شود. طبق نظریه نسبیت آلبرت انیشتین، زمان با ساعت اندازه گیری می شود. از آن جا که قسمت های ساعت باید در فضا حرکت کنند، زمان با فضا گره می خورد و مفهوم بزرگ تری ساخت که به عنوان فضا-زمان شناخته می شود و پایه و اساس درک ما از جهان است.
نظریه نسبیت انیشتین از این جهت معروف است که نشان می دهد زمان بسته به سرعت حرکت یک ناظر نسبت به مشاهده گر دیگر، می تواند بسیار متغیر باشد.
برای مثال، اگر شخصی را همراه با یک ساعت در سفینه فضایی با سرعت نزدیک به نور حرکت دهیم، به نظر می رسد که زمان برای او کندتر از یک فردی است که روی زمین مانده و ثابت است.
هم چنین اگر یک فضانورد در حال سقوط در یک سیاه چاله باشد، گرانش بسیار زیاد آن می تواند زمان را تغییر دهد. حرکت فضانورد به سمت سیاه چاله، ممکن است برای یک ناظر دور تر کند به نظر آید.
اما در واقع این راهی برای متوقف کردن زمان نیست. ممکن است دو عدد ساعت جدا از هم ممکن است در نشان دادن زمان در نسبیت اختلاف داشته باشند، اما هر کدام از آن ها باز هم زمان معمول را در چارچوب مرجع خود ثبت می کنند.
اگر به یک سیاه چاله نزدیک شوید ، متوجه چیز متفاوتی نمی شدید. شما ساعت مچی خود را نگاه می کنید و عرقبه های آن با سرعت یک ثانیه به ثانیه معمول در حال حرکت هستند.
آیا صحبت درباره توقف زمان منطقی است
از نظر کارول، صحبت در مورد توقف زمان چندان منطقی نیست. وی گفت که ما می دانیم که یک ماشین در حال حرکت است زیرا در لحظات مختلف زمانی، در مکان دیگری در فضا قرار دارد. حرکت با توجه به زمان تغییر می کند، بنابراین زمان خودش نمی تواند حرکت کند. به عبارت دیگر، اگر زمان متوقف می شد، تمام حرکت نیز متوقف خواهد شد.
در حالی که داستان های علمی تخیلی گاهی شخصیت هایی به ما معرفی کرده است که می توانند زمان را برای هر کس دیگری متوقف کنند، چنین شرایطی سولات زیادی ایجاد می کند. به عنوان مثال “آیا آن ها از حرکت هوا نیز جلوگیری می کنید؟” زیرا اگر چنین است، پس شما در هوا زندانی خواهید شد.
کارول ادامه می دهد: یک شخصیت متوقف کننده زمان نیز احتمالاً قادر به دیدن چیزی نیست، زیرا پرتوهای نور دیگر به کره چشم آن ها نمی رسند. “در واقع هیچ سناریوی ثابتی وجود ندارد که در آن زمان متوقف شود.”
توقف زمان با استفاده از توهم!
در واقع زمان فراتر از هر چیزی است که در یک ساعت خوانده می شود. زمان احساسی است که در سر و بدن خود و همچنین ریتم های طبیعی جهان داریم.
کریگ کالندر، فیلسوفی که متخصص زمان در دانشگاه سن دیگو کالیفرنیا است، به Live Science گفت: “فکر کردن در مورد برداشت ذهنی از زمان جالب می شود.”
وی یک توهم روانشناختی معروف را که “کرونوستاز” نامیده می شود، توصیف کرد. در این توهم، فرد ساعتی را در لبه بینایی خود قرار می دهد و سپس لحظه ای به چیز دیگری خیره می شود. نگاهی کوتاه به ساعت و تمرکز روی چیز دیگری باعث توقف آن می شود. (این می تواند یک روش عجیب و غریب برای سرگرمی در کلاس ریاضی دوره پنجم دبیرستان باشد.)
این توهم مربوط به حرکات ریز چشم به نام ساکاد است که در آن کره چشم شما به سرعت به عقب و جلو حرکت می کند تا دائماً محیط اطراف خود را بگیرد. کالندر گفت: برای جلوگیری از دیدی تار و آشفته، مغز شما آن چه را که در زمان واقعی می بیند ویرایش می کند و تصور یک میدان دید مداوم را ایجاد می کند.
سپس این سوال مطرح می شود که رابطه بین درک ما از زمان و زمانی که فیزیکدانان از آن صحبت می کنند چیست؟ کالاندر تعدادی کتاب نوشت که سعی دارند ارتباط بین این دو را بررسی کند و تاکنون اتفاق نظر زیادی در مورد پاسخ نهایی وجود ندارد.
با توجه به جریان نهایی زمان، کالندر به عکس و تصویر علاقه زیادی دارد؛ جایی که هیچ چیز جریان ندارد، اما داستان خود شما در جریان است. اما او در مورد احتمال توقف زمان چه اعتقادی دارد؟
کالاندر گفت: “اگر به حس ذهنی خود از زمان فکر کنیم، پس می توانیم بخش هایی از آن را با کرونوستاز متوقف کنیم. اما این احتمالاً نزدیک ترین کاری است که می توانیم برای توقف زمان انجام دهیم.”
