آشنایی با سیاره نپتون که دور ترین سیاره به ما و آخرین سیاره منظومه شمسی است، کمی مشکل تر از سایر سیارات است. نپتون که به عنوان غول یخی نیز شناخته می شود، هشتمین و دورترین سیاره در منظومه شمسی است و بیش از ۳۰ برابر زمین از خورشید فاصله دارد. برای آشنایی بیشتر با این غول یخی مرموز با ما همراه باشید.
بررسی بیشتر برای آشنایی با سیاره نپتون
نپتون تنها سیاره در منظومه شمسی است که با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیست. در واقع آن قدر از خورشید دور است که ظهر در این سیاره آبی بزرگ مانند گرگ و میشی کم نور بر روی زمین است. نور گرمی که در سیاره خود می بینیم تقریباً ۹۰۰ برابر نور خورشید در نپتون است.
این دوری بیش از حد باعث شده آشنایی با سیاره نپتون برای انسان کمی سخت تر باشد. غول یخی نپتون اولین سیاره ای است که از طریق محاسبات ریاضی کشف شده است. یوهان گال با استفاده از پیش بینی و فرمول های ساخته شده توسط اوربین لو ویری، این سیاره را در سال ۱۸۴۶ کشف کرد.
وسعت نپتون و فاصله آن از خورشید
با شعاع ۲۴،۶۲۲ ، نپتون حدود چهار برابر از زمین عریض تر است. اگر زمین را به اندازه یک سکه فرض کنیم، نپتون به اندازه یک توپ بیس بال خواهد بود.
با فاصله متوسط ۴.۵ میلیارد کیلومتر، نپتون ۳۰ واحد نجومی با خورشید فاصله دارد (یک واحد نجومی فاصله خورشید تا زمین است). در واقع حدود ۴ ساعت طول می کشد تا نور خورشید به سطح نپتون برسد.
مشخصات و ویژگی های فیزیکی نپتون
دانشتن مشخصات و ویژگی های فیزکی یکی از اصلی ترین مباحث برای آشنایی با سیاره نپتون است. نپتون یکی از دو غول یخی در منظومه شمسی است (دیگری اورانوس). بیشتر (۸۰ درصد یا بیشتر) جرم این سیاره از مایع متراکم داغی از مواد یخی شامل آب، متان و آمونیاک؛ در بالای یک هسته کوچک و سنگی تشکیل شده است. نپتون متراکم ترین سیاره در میان سیارات غول پیکر است.
عکس های نپتون یک سیاره آبی را نشان می دهد زیرا دارای یک ترکیب مایع و غلیظی از آب، آمونیاک و یخ های متان در زیر جو خود است و تقریباً ۱۷ برابر جرم زمین و ۵۸ برابر آن حجم دارد. طبق مطالعات و تحقیقات ناسا، تصور می شود هسته سنگی نپتون به تنهایی جرمی برابر با جرم زمین داشته باشد.
شرایط جوی و آب و هوایی در نپتون
جو نپتون بیشتر از هیدروژن، هلیوم و مقدار کمی متان تشکیل شده است. همسایه نپتون، اورانوس به دلیل وجود متان دارای جوی با رنگ آبی و سبز است. اما رنگ آبی در جو نپتون واضح و روشن‌تر است، بنابراین باید یک جز ناشناخته وجود داشته باشد که باعث ایجاد این رنگ شدیدتر شده است.
نپتون دارای شدید ترین وزش باد در بین سیارات منظومه شمسی است. بادهای نپتون بر خلاف فاصله زیاد و انرژی کم دریافتی از خورشید، می توانند سه برابر مشتری و ۹ برابر کره زمین قوی باشند. این بادها ابرهای متان یخ زده را با سرعت بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر در ساعت در سطح این سیاره به حرکت در می آورند.
در سال ۱۹۸۹ طوفانی بزرگ و بیضی شکل در نیم کره جنوبی نپتون با عنوان لکه تاریک بزرگ کشف شد. این لکه به حدی بزرگ بود که می توانست کل زمین را در بر بگیرد. آن طوفان از آن زمان ناپدید شده، اما طوفان های جدیدی در مناطق مختلف نپتون ظاهر شده است.
خصوصیات مداری نپتون
مدت زمان یک چرخش کامل نپتون به دور خود یا در واقع یک روز در نپتون، حدود ۱۶ ساعت طول می کشد. اما به دلیل فاصله زیادش از خورشید، یک چرخش کامل این سیاره به دور خورشید (یک سال برای نپتون) در حدود ۱۶۵ سال زمینی (۶۰۱۹۰ روز زمین) به طول می انجامد.
گاهی اوقات نپتون حتی از سیاره کوتوله پلوتو نیز، از خورشید دورتر می شود. مدار بسیار بی نظیر و بیضی شکل پلوتو هر ۲۴۸ سال زمینی یک دوره ۲۰ ساله را در داخل مدار نپتون طی می کند.
به همین دلیل پلوتو نسبت به نپتون به خورشید نزدیکتر می شود. این پدیده اخیراً از سال ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۹ اتفاق افتاده است. هر چند پلوتو هرگز نمی تواند به نپتون برخورد کند، زیرا به ازای هر سه دور چرخش نپتون به دور خورشید، پلوتو دو دور را طی می کند. این الگوی تکراری از نزدیک شدن دو سیاره و برخورد آن ها با یکدیگر جلوگیری می کند.
محور چرخش نپتون با توجه به صفحه مدار خود به دور خورشید، دارای انحرافی ۲۸ درجه ای است. این انحراف شبیه شیب های محوری مریخ و زمین است که باعث می شود نپتون مانند زمین فصول و تغییر آن ها را تجربه کند. با این حال، به دلیل طولانی بودن سال در این سیاره، هر فصل بیش از ۴۰ سال طول می کشد.
قمر های نپتون
برای آشنایی با سیاره نپتون و هر سیاره دیگری باید به مطالعه قمر های آن سیاره پرداخت. نپتون ۱۴ قمر شناخته شده دارد که به نام خدایان دریایی و حوریان اساطیر یونان نامگذاری شده است. بزرگترین قمر نپتون، تریتون است که کشف آن در ۱۰ اکتبر ۱۸۴۶ توسط منجم آماتور ویلیام لاسل امکان پذیر شد.
تریتون تنها ماه کروی نپتون است زیرا ۱۳ قمر دیگر این سیاره دارای شکل نامنظمی هستند. تریتون قمری است بسیار منحصر به فرد زیرا تنها ماه بزرگ در منظومه شمسی است که در جهت مخالف سیاره خود می چرخد.
طبق گفته ناسا، این نوع مدار نشان می دهد که تریتون ممکن است زمانی یک سیاره کوتوله بوده است که در جاذبه نپتون به دام افتاده است. گرانش نپتون تریتون را به سیاره نزدیک می کند، به این معنی که میلیون ها سال دیگر تریتون به اندازه کافی نزدیک خواهد شد تا نیروهای گرانش آن را متلاشی کند.
تریتون بسیار سرد است، دمای سطح آن به حدود منفی ۲۳۵ درجه سانتیگراد می رسد و یکی از سردترین مکان های منظومه شمسی است. با این وجود، وویجر ۲ در سطح این سیاره آبفشان هایی را کشف کرد که ماده یخی را بیش از ۸ کیلومتر به سمت بالا پرتاب می کند و نشان می دهد فضای داخلی آن گرم است. دانشمندان در حال بررسی احتمال وجود اقیانوس در زیر سطح یخی این قمر هستند. همچنین در سال ۲۰۱۰، وجود داشتن فصل در تریتون کشف شد.
حلقه های نپتون
تاکنون حداقل پنج حلقه اصلی در اطراف نپتون شناسایی شده است. همچنین سیستم حلقه نپتون دارای توده های گرد و غبار خاصی است که قوس نامیده می شوند از این رو چهار قوس حلقه برجسته نیز در اطرفش وجود دارد. حلقه های اصلی با حرکت از نزدیک این سیاره به سمت خارج، گال، لوریر، لاسل، آراگو و آدامز نام دارند. تصور می شود که این حلقه ها نسبتاً جوان هستند.
تحقیق و اکتشاف درباره نپتون
برای آشنایی با سیاره نپتون فضاپیما های زیادی ارسال نشده است. دوری بیش از حد این سیاره می تواند دلیل اساسی این مسئله باشد.
با این حال، ماهواره ویجر ۲ ناسا اولین و در عین حال تنها فضاپیمایی بود که در ۲۵ آگوست ۱۹۸۹ از نپتون بازدید کرد. این ماهواره حلقه های نپتون و شش قمر این سیاره – دسپینا ، گالاته ، لاریسا ، نایاد ، پروتئوس و تالاسا را کشف کرد. یک تیم بین المللی از ستاره شناسان با تکیه بر تلسکوپ های زمینی از کشف پنج قمر جدید در مدار نپتون در سال ۲۰۰۳ خبر دادند.
