بررسی وجود آب در مریخ همواره یکی از موضوعات جذاب برای بشر بوده است. تقریباً ۴ میلیارد سال پیش، مریخ بسیار متفاوت از امروز به نظر می رسید. جو آن غلیظ تر و گرم تر بود؛ آب مایع که شامل رودخانه ها، دریاچه ها و حتی یک اقیانوس عمیق بود، در سطح آن جریان داشت. شواهد وجود آب جاری در همه جای این سیاره یافت شده است. اما سؤال اساسی این است که آیا این آب به طور کامل از بین رفته است؟ یا آیا این امکان وجود دارد تا تمام آن آب در زیر سطح این سیاره محبوس شده باشد؟ برای پاسخ به این پرسش ها با ما در این مقاله همراه باشید.
بررسی وجود آب در مریخ: تحقیقات و اکتشافات
مدتی است که دانشمندان در تلاش اند تا به یک سوال به نظر ساده پاسخ دهند: آن همه آب به کجا رفت؟ آیا بعد از اینکه جو مریخ غلظت خود را از دست داد، آب هم تبخیر شد و از بین رفت یا در جایی عقب نشینی کرد و جذب خاک این سیاره شد؟
طبق تحقیقات جدید ناسا، بین ۳۰ تا ۹۰ درصد آب مریخ به زیر سطح این سیاره رفته است. این یافته ها با نظریه قبلی که بیان داشت مریخ آب خود را در طی سال های متمادی و به مرور از دست داده است، در مغایرت کامل قرار دارد.
در دو دهه گذشته ناسا و سایر آژانس های فضایی بیش از دوازده کاوشگر رباتیک را برای تحقیق بر روی سطح مریخ، آب و هوا، جو و نحوه تبدیل شدن مریخ به شکل کنونی اش، به سیاره سرخ اعزام کرده اند. در طی این روند، آن ها دریافتند که مریخ زمانی به اندازه ای دارای آب مایع بوده است که بتواند کل سیاره را در یک اقیانوس با عمق بین ۱۰۰ تا ۱۵۰۰ متر (حجمی برابر با نیمی از اقیانوس اطلس) پوشش دهد.
سرنوشت آن حجم از آب چه شد؟
تقریبا در ۳ میلیارد سال پیش، آب های سطح مریخ ناپدید شده و این سیاره به شکل امروزی اش (سرد و خشک شده) درآمد. دانشمندان از ناپدید شدن این حجم از آب متعجب شدند. تا همین اواخر، دانشمندان معتقد بودند که از دست رفتن جو مریخ مهم ترین دلیل از بین رفت آب مایع در این سیاره بوده است.
از بین رفت جو باعث شد تا آب در معرض تابش مستقیم خورشید قرار گیرد. انرژی بیش از حد خورشید مولکول های آب را به هیدروژن و اکسیژن تجزیه کرد. در این مرحله طبق نظریه، گرانش کم مریخ اجازه داد که حجمی از آب توسط باد خورشیدی از جو خارج شود. از این رو، دانشمندان نتیجه گرفته اند که نمی توان اکثر آب از دست رفته مریخ را حساب کند.
بر روی سیاره زمین، آب های روان رس ها و مواد معدنی را شکل می دهند که حاوی آب به عنوان بخشی از ساختار معدنی خود هستند. از آن جا که زمین، از نظر زمین شناسی ساختاری فعال دارد، مواد معدنی هیدراته بین گوشته و جو (از طریق آتشفشان) به طور بی وقفه در حال چرخش هستند.
رس ها و مواد معدنی هیدراته در مریخ نیز یافت شده است. این امر به مانند زمین، نشان می دهد در آنجا نیز آب زمانی در سطحش جاری بوده است. اما از آنجا که مریخ مانند زمین دارای ساختار فعالی نیست (در بیشتر موارد)، آب های سطحی آن در همان زمان توزیع شد و هرگز از چرخه خارج نشد. بنابراین، ویژگی هایی که وجود آب در گذشته را نشان می دهد، با خشک شدن دائمی سطح حفظ شد. از طرف دیگر بخش قابل توجهی از آن آب با جذب شدن، در زیر سطح در امان ماند.
کلام آخر
نتایج این مطالعه نه تنها به این سوال که سرنوشت آن حجم از آب در سطح این سیاره چه شد، پاسخ داد بلکه می تواند خبر خوبی برای مأموریت های آینده به مریخ باشد.
فرستادن انسان به کره مریخ و فتح این سیاره رویای امروزی انسان است. بدون شک نتایج این مطالعه و امکان وجود آب -چه به صورت مایع و چه به صورت یخ زده- در زیر سطح این سیاره، می تواند برای به حقیقت پیوستن این رویا، کمک فراوانی باشد.
