تبخال یک عفونت ویروسی است که عمدتاً توسط ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد می شود. این تاول ها یکی از شایع ترین عفونت های مقاربتی در سراسر جهان نیز می باشند. ویروس عامل ایجاد کننده تبخال به دو نوع اصلی تقسیم می شود: ویروس هرپس سیمپلکس نوع اول (HSV-1) و ویروس هرپس سیمپلکس نوع دوم (HSV-2). هر نوع دارای ویژگی های متمایز، روش های انتقال، علائم و روش های درمانی مربوط به خود است. در این مقاله مروری جامع بر انواع تبخال، علل، علائم و درمان های موجود ارائه می دهیم.
تبخال چیست؟
تبخال یک بیماری عفونی است که توسط ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد شده و می‌تواند منجر به زخم های دردناک یا تاول های مکرر در قسمت های مختلفی از بدن شود. این ویروس می تواند پس از عفونت اولیه در بدن نهفته باقی مانده و منجر به شیوع دوره ای شود. درک تبخال برای مدیریت و پیشگیری موثر بسیار مهم است، زیرا این عارضه بسیار مسری است.
انواع تبخال کدامند؟
۱. ویروس هرپس سیمپلکس نوع یک (HSV-1)
علل HSV-1
ویروس تبخال از نوع اول در درجه اول باعث تبخال دهان می شود، اما همچنین می تواند از طریق تماس دهان و تناسلی منجر به تبخال تناسلی شود. این ویروس معمولاً از طریق تماس مستقیم با بزاق یا ضایعات فرد آلوده منتقل می شود. روش های رایج انتقال آن شامل بوسیدن، استفاده از ظروف مشترک یا استفاده از لوازم آرایشی مشترک به خصوص رژ لب است. پس از انقباض، ویروس در مسیرهای عصبی حرکت کرده و می تواند در سلول های عصبی خفته باقی بماند و منجر به شیوع دوره ای شود.
علائم HSV-1
علائم HSV-1 معمولاً در عرض چند روز تا چند هفته پس از مواجهه ظاهر شده و نشانه های زیر را به همراه دارد:
- زخم های دهانی: تاول های دردناکی که در اطراف لب ها و دهان ایجاد می شوند، که اغلب به عنوان تاول های تب شناخته می شوند.
- خارش و سوزش: احساس سوزن سوزن شدن ممکن است قبل از به وجود آمدن زخم ایجاد شود.
- علائم شبه آنفولانزا: برخی از افراد ممکن است تب، تورم غدد لنفاوی و ضعف کلی بدن را در اولین شیوع تجربه کنند.
شیوع اولیه اغلب شدیدترین علائم را با خود دارد. در حالی که نشانه های بعدی خفیف تر هستند. بسیاری از افراد ممکن است حامل ویروس بدون نشان دادن علائم باشند، که آگاهی و آموزش برای پیشگیری ضروری است.
۲. ویروس هرپس سیمپلکس نوع دو (HSV-2)
علل HSV-2
HSV-2 میتوان گفت که نوع دوم این ویروس عامل اصلی تبخال تناسلی است. از طریق تماس جنسی با فرد آلوده منتقل می شود. این ویروس می تواند حتی زمانی که هیچ علائم قابل مشاهده ای وجود نداشته باشد پخش شود، و این امر برای افراد فعال جنسی ضروری است که آشکارا در مورد وضعیت تبخال خود صحبت کنند. عواملی مانند چندین شریک جنسی و رابطه جنسی محافظت نشده خطر ابتلا به HSV-2 را افزایش می دهند.
علائم HSV-2
علائم معمولاً در عرض چند هفته پس از مواجهه ظاهر می شوند و نشانه های زیر را به وجود می آورند:
- زخم های تناسلی: تاول ها یا زخم های دردناک در ناحیه تناسلی که می توانند ترکیده و و زخم ایجاد کنند.
- خارش و ناراحتی: افراد ممکن است خارش یا سوزش را در ناحیه آسیب دیده تجربه کنند.
- ادرار دردناک: ناراحتی در هنگام ادرار به دلیل زخم ممکن است رخ دهد.
- علائم شبه آنفولانزا: شیوع اولیه ممکن است با تب و بدن درد همراه باشد.
مشابه HSV-1، اولین شیوع HSV-2 در مقایسه با موارد بعدی اغلب شدیدتر است. درک این علائم به تشخیص و درمان به موقع کمک می کند.
علل شایع تبخال
تبخال توسط ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد می شود که می تواند پس از عفونت اولیه در بدن بدون ظهور علائم بماند. عوامل متعددی می توانند باعث شیوع این بیماری شوند، از جمله:
- استرس: استرس فیزیکی و عاطفی می تواند سیستم ایمنی را تضعیف کرده و منجر به فعال شدن مجدد ویروس شود.
- بیماری: سایر عفونت ها یا بیماری ها ممکن است باعث شیوع بیماری می شوند.
- تغییرات هورمونی: نوسانات هورمون ها، به ویژه در دوران قاعدگی یا بارداری، می تواند باعث ایجاد علائم شود.
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید: قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید می تواند منجر به تبخال در افراد مستعد به HSV-1 شود.
شناخت این محرک ها برای مدیریت موثر این شرایط بسیار مهم است.
روش های درمانی برای تبخال
در حالی که هیچ درمان قطعی برای ویروس تبخال وجود ندارد، اما چندین گزینه درمانی می توانند به مدیریت علائم و کاهش دفعات شیوع بیماری کمک کنند. که در ادامه درباره آنها صحبت کردیم:
داروهای ضد ویروسی
داروهای ضد ویروسی موثرترین داروها برای درمان تبخال هستند. آنها با مهار تکثیر ویروس در بدن عمل می کنند و در نتیجه شدت و مدت شیوع بیماری را کاهش می دهند. داروهای ضد ویروسی رایج عبارتند از:
- آسیکلوویر (زویراکس): اغلب برای هر دو HSV-1 و HSV-2 تجویز می شود، می توان از آن در هنگام شیوع یا به عنوان یک اقدام پیشگیرانه استفاده کرد.
- والاسیکلوویر (Valtrex): در واقع نوعی پیش داروی آسیکلوویر است که دوز کمتری دارد و به طور موثر خطر انتقال را کاهش می دهد.
- فامسیکلوویر (Famvir): گزینه دیگری که به مدیریت شیوع و کاهش علائم کمک می کند.
- این داروها می توانند به طور قابل توجهی دفعات شیوع را کاهش داده و خطر انتقال به افرادی که با آنها رابطه جنسی دارید را به حداقل برسانند.
درمان های موضعی
برای تبخال دهان، کرم های موضعی حاوی عوامل ضد ویروسی می توانند علائم را در هنگام شیوع بیماری کاهش دهند. کرم های بدون نسخه نیز ممکن است خارش و ناراحتی را تسکین دهند. استفاده از این درمان ها در اولین نشانه شیوع بیماری می تواند به تسریع بهبودی کمک کند.
اصلاحات سبک زندگی
ایجاد برخی تغییرات مفید در سبک زندگی می تواند به مدیریت موثر تبخال کمک کند:
- مدیریت استرس: تکنیک هایی مانند یوگا، مدیتیشن و ورزش منظم می تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند.
- رژیم غذایی سالم: یک رژیم غذایی متعادل و غنی از ویتامین ها و مواد معدنی از سلامت کلی و عملکرد سیستم ایمنی حمایت می کند.
- اجتناب از محرک ها: شناسایی محرک های فیزیکی، مانند استرس یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید شدید، می تواند به کاهش دفعات شیوع کمک کند.
روش های انتقال ویروس تبخال
دلیل ابتلا به تبخال دهان یا HSV-1 می تواند با فردی باشد که از طریق روشهای زیر به این ویروس مبتلا است:
- بوسیدن.
- لمس کردن پوست فرد در نزدیکی دهان
- اشتراک ظروف غذا، بالم لب یا تیغ اصلاح.
- اگر از کسی که تبخال دارد رابطه دهانی دریافت می کنید، ممکن است عفونت تبخال را به اندام تناسلی شما منتقل کند.
روش انتقال تبخال تناسلی و ابتلا به HSV-2 شامل موارد زیر می باشد:
- مقاربت مقعدی، واژینال-آلت تناسلی و واژن-واژن.
- رابطه جنسی دهانی با فردی که آلوده است.
- تماس پوست به پوست بدون انزال.
- لمس زخم های باز، از جمله در هنگام شیردهی.
- زایمان توسط مادر یا والدین بارداری که عفونت فعال دارند.
شما نمی توانید تبخال تناسلی را از اشیایی مانند توالت فرنگی بگیرید. اما می توانید تبخال تناسلی را از طریق اسباب بازی های جنسی مشترک منتقل کنید. (برای ایمن ماندن، اسباب بازی های جنسی را قبل و بعد از استفاده از آنها بشویید و آنها را به اشتراک نگذارید. اگر این کار را می کنید، آنها را با کاندوم محافظت کنید.)
